جستاری در اندیشه‌های ایرانیان باستان در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه ایلام

2 استاد گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی

10.22081/hiq.2020.68454

چکیده

نشر گسترده فرهنگ ایرانی در دوره عباسی حضور فراوان ایرانیان در دربار خلفا و محیط‌های علمی این دوره، استقبال ادب عربی را از اندیشه­های ایرانیان باستان به دنبال داشت. ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه، برای شرح حدود پنجاه بند از سخنان امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) از مضامین حکمت‌آمیز ایران باستان بهره برده است. پژوهش پیش رو می‌کوشد با ترکیبی از دو روش توصیفی _ تحلیلی و آماری نشان دهد، با وجود اهمیّت حکمت‌های ایرانی برای ابن ابی الحدید، وی در انتخاب این حکمت‌ها دقت کافی نداشته است و بسیاری از آنها را بدون آوردن نام گوینده آن به نقل از یک شخصیت مبهم و با عنوان یک حکیم بیان کرده است. حکمت‌های ایرانی نقل شده در شرح نهج‌البلاغه ابن‌ابی‌الحدید، نشان‌دهنده دغدغه­های فکری و فرهنگی ایرانیان باستان در درجه اول به امور سیاسی و پس از آن، امور اخلاقی و سپس علم و دانش هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study on the Ancient Iranian’s Thoughts in Relation to the Commentary of Nahj ol- Balaqeh by Ibn e- Abi Hadid

نویسندگان [English]

  • Peyman Salehi 1
  • Vahid Sabziyanpoor 2
1 Associate Professor of Arabic Language and Literature Department, Ilam University
2 Professor of Arabic Language and Literature Department, Razi University
چکیده [English]

The extensive propagation of Iranian culture in Abbasid era, the outstanding presence of the Iranian in the court of caliphs and the scientific settings in this era were followed by Arabic Literature welcoming the ancient Iranian’s thoughts.
In commentary of Nahj ol- Balaqeh, Ibn e- Abi Hadid has taken advantage of insightful themes of ancient Iran to explain the fifty parts of Amir al- Momenin’s speeches.
Through the descriptive-analytical method of research, the present study tries to reveal that regarding the importance of the Iranian’s philosophy before Ibn e- Abi Hadid, he has not paid considerable attention regarding the selection of these philosophies and he has reported them without referring to their narrators or reported with an unknown character with title of a scholar. The Iranian’s philosophies narrated in the commentary of Nahj ol- Balaqeh by Ibn e- Abi Hadid indicates the intellectual-cultural concerns of the ancient Iranian are the political affairs, ethical affairs and science respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nahj ol- Balaqeh
  • Ibn e- Abi Hadid
  • ancient Iran
  • the Iranian’s philosophy
  • literary criticism

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة فی الفکر الإیرانی القدیم فی شرح نهج البلاغه لابن أبی الحدید

چکیده [العربیة]

ان انتشار الثقافة الفارسیة علی نطاق واسع فی العصر العباسی والحضور اللافت والکبیر للإیرانیین فی البلاط العباسی ومقار الخلافة والمراکز العلمیة أفضی إلی الترحیب بالثقافة الفارسیة القدیمة وقبولها والاحتفاء بها عندالأدب العربی. أفاد ابن أبی الحدید فی شرحه علی نهج البلاغة خاصة فی خمسین فقرة من أقوال الإمام علی من المضامین والحکم الفارسیة.
تسعی هذه المقالة عبر توظیف المنهج الوصفی – التحلیلی والإحصائی، أن
تکشف عن أهمیة الحکم الفارسیة بالنسبة إلی ابن الحدید، رغم عدم دقته فی اختیار الحکم وإیرادها من دون اسم الراوی والقائل وإسنادها إلى الراوی المجهول تحت مسمی (الحکیم).
إن الحکم الواردة فی شرح ابن‌ابی‌الحدید، تدل علی الهاجس الفکری والثقافی
لدی الایرانیین القدماء خاصة فی الشأن السیاسی بالدرجة الأولی ثم الشأن الأخلاقی ومن بعده العلمی.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • نهج البلاغة
  • ابن أبی الحدید
  • ایران القدیم
  • الحکمة الإیرانیة
  • النقد الأدبی

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار