فرایند داوری و پذیرش مقالات مجله
مجله «تاریخ اسلام» با احترام به قوانین اخلاق در نشریات، تابع قوانین، سیاست‌ها و دستورالعمل‌های کمیته بین‌المللی اخلاق نشر (COPE) است و از آیین‌نامۀ اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می‌نماید. در برخورد با موارد احتمالی سوءرفتار و سلب اعتبار از آیین‌نامه کمیته مذکور تبعیت می‌کند مجله «تاریخ اسلام» به بالاترین استانداردهای بررسی همتایان و همترازان متعهد است. مجله «تاریخ اسلام»، نشریه‌ای است که در راستای همگامی با استانداردهای نشر بین‌المللی بنای آن بر داوری همتراز و دسترسی آزاد گذاشته شده است. در همین راستا، این مجله رویۀ داوری دوسو ناشناس و گمنام را برگزیده است. بدین شکل که نه نویسنده از هویت داور مطلع می‌شود و نه داور از نام و نشان نویسنده(گان) آگاهی می‌یابد. این امر موجب می‌شود که داوری صرفاً به شکل علمی و به دور از هرگونه پیشداوری و غرض‌ورزی صورت بگیرد. تمامی مقاله‌های دریافتی به جز سرمقاله و نامه به سردبیر که توسط هیئت تحریریه ارزیابی می‌شوند، تحت یک فرایند داوری و بررسی همتایان دوسو ناشناس و گمنام قرار می‌گیرند تا از کیفیت روش‌شناسی و استدلال پژوهشی مقاله اطمینان حاصل شود؛ و در صورت تأیید نهایی سردبیر، وارد روند چاپ می‌شود. فرایند داوری دوسوناشناس با تمرکز صرف بر روی محتوا، تعصب و پیشداوری را محدود می‌کند. همترازخوانی کیفیت آثار علمی را بهبود می‌بخشد، اطمینان حاصل می‌کند که چه کارهای پژوهشی قبلاً در یک حوزه موضوعی خاص تأیید شده است، سرقت ادبی را شناسایی می‌کند، و نقشی محوری در توسعه علمی دارد. ارزش افزوده شرکت در همترازخوانی، به روز نگه داشتن آخرین تحولات در این زمینه است. مقالات معمولاً توسط دو داور بررسی می شوند که بر اساس تخصص و تجربیاتشان انتخاب می‌شوند. داوران در مورد نقاط قوت و ضعف مقاله بازخوردهای خود را ارائه می‌کنند. ما بر این باور هستیم که اکثر مقالات ارسالی نیاز به بازبینی دارند.
به نویسندگان توصیه می‌شود که «راهنمای نویسندگان» را به طور کامل و با دقت مطالعه کنند تا بفهمند که چگونه یک مقاله‌ای که قصد انتشار دارد باید آماده شود. به محض دریافت مقاله، نویسنده مربوطه از طریق رایانامه مطلع می‌شود و شماره‌ای را که مقاله تحت آن ثبت شده است، دریافت می‌کند. لطفاً این شماره مقاله را در موضوع رایانامه‌ها و نام کلیه فایل‌هایی که متعاقباً برای سردبیر و هیئت تحریریه ارسال می‌شود ذکر کنید. سپس مقاله برای دو داور ارسال می‌شود و ممکن است شش هفته پس از دریافت مقاله پاسخ داده شود. در صورت پذیرش مقاله، از نویسنده درخواست می‌شود با در نظر گرفتن نظرها و پیشنهادهای داوران، نسخه نهایی را تهیه کند. سپس مقاله به ویراستار ارسال می‌شود. پس از پذیرش نهایی، مقاله به گروه صفحه‌آرایی و تولید محتوا ارسال می‌شود تا صفحه‌آرایی و برای چاپ آماده شود.
پس از ارسال مقاله، ترتیب نویسندگان نسخه‌ای که برای انتشار ارسال شده است را نمی‌توان به گونه‌ای دیگر اضافه، حذف یا سفارش داد. پس از ارسال مقاله، نویسندگان باید فقط در مورد پیشرفت روند فرایند داوری با سردبیر مکاتبه کنند.
این مجله از روش داوری دوسوناشناس حمایت می‌کند و به کار می‌گیرد. بنابراین، مقاله پژوهشی و مروری توسط دو (2) عضو هیئت تحریریه (یک سردبیر بخش و یک عضو هیئت تحریریۀ دیگر)، و در صورت لزوم، به صورت ناشناس ارزیابی می‌شوند. پس از ارزیابی مقدماتی مقاله، نسخه‌ای که برای انتشار به عنوان مقاله به داوری ارسال می‌شود، توسط دو (2) داور خارجی (تقریباً 10 روز پس از ارسال) برای ارزیابی ارسال می‌شود. سایر انواع مقالات توسط دو نفر از اعضای هیئت تحریریه مجله بررسی می‌شوند و ممکن است در اولین فرصت 4 تا 6 هفته پس از ارسال، پاسخ داده شود. نام ویراستاران و داوران همترازخوانی برای نویسندگان ناشناخته است و برعکس. این رویکرد برای ترویج نقد سازنده به نویسندگان توسط سردبیران و داوران اتخاذ شده است.
تمامی داوران توسط هیئت تحریریه انتخاب و دعوت خواهند شد تا مقاله را با توجه به زمینه تخصصی مقالات ارسالی بررسی کنند. از داوران محترم خواسته می‌شود تا بررسی خود را ظرف یک (1) ماه تکمیل کنند، اما اجازه دارند دورۀ بررسی را برای تکمیل و ارسال گزارش خود تمدید کنند. تمام اطلاعات مرتبط برای داوران را می‌توان در دستورالعمل‌های مربوط به داوران در «منشور اخلاقی و اخلاق نشر» مجله مشاهده کرد.
سردبیران و داوران همترازخوانی ملزم به تأیید و اعمال دستورالعمل‌های اخلاقی کوپ برای بازبینان و داوران هستند. به طور خاص، آنها باید به محرمانه بودن نام نویسنده احترام بگذارند، در حالی که هنوز در مرحله پیش از انتشار است؛ درباره اثر/مقالۀ نویسنده به طور علنی بحث نکنند؛ ایده‌های نویسنده یا مالکیت فکری وی را رعایت کنند. نسخه اولیه مقاله بر اساس معیارهای خاصی (مانند: اصالت، تازگی، نوآوری، شایستگی علمی، و مناسبت) و دستورالعمل‌های کوپ برای داوران ارسال می‌شوند. معیارها بر اساس یک شبکه علامت گذاری استاندارد (که برای نویسندگان و داوران ارائه می‌شود) تأیید می‌شوند. داوران بر اساس تخصص موضوعی آنها (به عنوان مثال، بر اساس مقالاتشان) انتخاب و به آنها درخواست داوری می‌شود. همچنین نویسندگان ممکن است داورانی را پیشنهاد کنند که با آنها تضاد منافع ندارند. مقاله دریافت شده ممکن است با اصلاحات جزئی یا کلی پذیرفته شود یا در صورتی که استانداردهای مجله «تاریخ اسلام» را رعایت نکرده باشد، رد شود.
داوران و اعضای هیئت تحریریه تا جایی که معقول باشد با نویسندگان کار خواهند کرد تا به انتشار اثر با بالاترین کیفیت کمک کنند. سردبیر و اعضای هیئت تحریریۀ به درخواست‌های نویسندگان احترام می‌گذارند که یک عضو هیئت تحریریه/ داور خاص، مقاله ارسالی آنها را بررسی نکند، اگر این درخواست‌ها به خوبی مستدل و عملی باشند. هنگامی که قبل از تصمیم نهایی در خصوص پذیرش مقاله، درخواست تجدیدنظر می‌شود بایستی نسخه نهایی تجدیدنظر شدۀ مقاله ظرف کمتر از یک (1) ماه دریافت شود. در صورتی که نویسنده از تصمیم اعضای هیئت تحریریۀ و داوران ناراضی باشد، می‌تواند درخواست فرجام‌خواهی و تجدیدنظر به سردبیر ارسال کند، که وی برای بررسی تمام اسناد مربوطه (متن مقاله، رایانامه‌ها، داوری‌ها و غیره) تشکیل جلسه خواهد داد و تصمیم نهایی را ظرف یک (1) صادر می‌کند.
تصمیم‌گیری در خصوص مقاله
پس از هر دور داوری و همترازخوانی، از داور(ها) خواسته می‌شود تا نسخه ارسالی و گزارش‌های همترازخوانی پیشین را ارزیابی کنند. تصمیمات مربوط به هر مقاله دریافتی بدون استثناء توسط سردبیر و اعضای هیئت تحریریه اتخاذ خواهد شد که عالی بودن و استاندارد بالای فرایند تصمیم‌گیری ما را تضمین می‌کند. سردبیر و اعضای هیئت تحریریه مجله «تاریخ اسلام» ممکن است از بین گزینه‌های زیر تصمیم‌گیری و انتخاب کند:
اگر تصمیم «بازنگری» باشد، از نویسندگان درخواست می‌شود که نظرات داوران و اعضای هیئت تحریریه را در نظر بگیرند. فرایند بررسی و داوری دور دوم می‌تواند دنبال شود. پس از پذیرش نهایی، نویسندگان نسخۀ نهایی مقاله را بر اساس الگو و قالب مجله ارائه می‌کنند و آن را از طریق سامانه ارسال کرده تا به منظور انتشار در اختیار کادر هیئت تحریریه، ویراستار و تیم آماده‌سازی قرار گیرد.
به منظور تضمین سرعت فرایند ویراستاری و صفحه‌آرایی، هر مقاله تنها مجاز به دو دور داوری و بازنگری خواهد بود. بنابراین، از نویسندگان خواسته می‌شود که به تمام مسائلی که توسط داوران مطرح می‌شود، مستقیماً پس از نخستین دور داوری بپردازند و پاسخ دهند. بر اساس سطح تغییرات درخواستی، نظرات داوران و دقت و صحت اصلاحات انجام شده توسط نویسندگان، پذیرش در این نشریه حدود 24 هفته طول می‌کشد (در صورت تأیید نهایی توسط داوران و سردبیر).
نمونه‌خوانی و غلط‌گیری نسخۀ اولیه
پس از پذیرش مقاله برای انتشار، مرحله اول ویرایش و صفحه‌آرایی آن انجام می‌شود که در آن کادر تحریریه هرگونه اشتباه جزئی (مانند نقطه‌گذاری یا ارجاعات) را تصحیح نموده و بررسی می‌کند که تمام اطلاعات لازم در مورد مقاله و نویسندگان ارائه شده باشد. نویسندگان پس از پذیرش مقاله برای انتشار، نسخه ویرایش شده دستنوشته خود را برای نمونه‌خوانی و غلط‌گیری توسط نویسنده دریافت خواهند کرد. این آخرین مرحله‌ای است که در آن هرگونه تغییر اساسی در ویرایش مقاله در متن مجاز است (مرحلۀ بعدی - تصحیح - محدود به تصحیح اشتباهات تایپی و صفحه‌بندی است).
تصحیح و صفحه‌بندی
صفحه‌آرا و اعضای تحریریه نسخۀ نهایی مقاله را در قالب مجله آماده می‌کنند و نسخه نهایی فایل مقاله در قالب پی‌دی‌اف برای بازبینی نهایی قبل از انتشار برای نویسنده ارسال می‌شود. نویسندگان باید به دقت مقاله را بررسی کنند و اشتباهات تایپی یا صفحه‌آرایی را یادداشت کنند و از ابزار یادداشت‌های چسبنده برای علامت‌گذاری و توضیح هرگونه تغییر ضروری استفاده نمایند.
انتشار
پس از دریافت نسخه نهایی تصحیح شدۀ مقاله و انجام آخرین اصلاحات، مقاله منتشر خواهد شد. به محض در دسترس قرار گرفتن مقاله به صورت برخط، نویسنده به سرعت در جریان قرار خواهد گرفت. در برخی موارد، ممکن است انتشار به تأخیر بیفتد تا تضمین شود که همۀ مقالات به طور همزمان منتشر می‌شوند.
تجدیدنظرخواهی تصمیمات
نویسندگانی که مایل به درخواست تجدیدنظر در مورد تصمیم در مورد مقاله خود هستند، می‌توانند این کار را با ارسال یک رایانامه به سردبیر در 15 روز پس از اطلاع از تصمیم اولیه انجام دهند. در چنین مواردی، رایانامه‌ای حاوی جزئیات دلایل تجدیدنظر و همچنین پاسخ کامل به نظرات داوران، در صورت لزوم، باید به سردبیر ارائه شود. در صورت اقتضا، مقاله برای داور دیگری که قبلاً مقاله را ارزیابی نکرده است، ارسال خواهد شد. نظرات داوران، همراه با هرگونه مکاتبات تحریریه بعدی، توسط سردبیر ارزیابی خواهد شد. تصمیم سردبیر نهایی خواهد بود.
بیانیه حریم خصوصی
نام‌ها و آدرس‌های پست الکترونیکی وارد شده در سامانۀ مجله منحصراً برای اهداف اعلام شده این مجله استفاده می‌شود و برای هیچ هدف دیگری یا در اختیار هیچ طرف دیگری قرار نخواهد گرفت.
فلوچارت ارسال مقاله به مجله «تاریخ اسلام»
روندنما نشان می‌دهد که پس از ارسال مقاله توسط نویسنده(گان) در سامانه مدیریت مجله، مقاله در درجه اول توسط دفتر مجله، کارشناس مجله و سردبیر (حداکثر یک هفته) مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرد. بنابراین، خواهشمند است دستورالعمل‌ها و راهنمای نویسندگان را به دقت مطالعه نماید و مقاله را بر اساس راهنمای نویسندگان در بخش فارسی، آماده کنید و سپس آن را ارسال نمایید. پس از ارزیابی اولیه مقاله توسط مدیر اجرائی مجله، در صورت موافقت سردبیر در مرحله اول، مقاله برای ارزیابی و داوری خدمت داوران محترم ارسال می‌گردد.
همان‌گونه که در روندنما توضیح داده شد، مقالات ارسالی به مجله «تاریخ اسلام»، ابتدا مورد بررسی اجمالی قرار گرفته و در صورت رعایت اصول نگارشی اعلام شده در وبگاه مجله و ارتباط مقاله با موضوعات مجله برای داوری ارسال خواهد شد. در این مرحله در مورد تأیید ارسال مقاله به داوری و پرداخت هزینه داوری مقاله به نویسنده محترم اطلاع‌رسانی خواهد شد. در اینجا فرایند داوری، پذیرش و انتشار مقاله در این مجله به صورت متنی و گرافیکی بیان شد و نشان‌دهندۀ موارد زیر است:
1. دریافت مقاله از طریق وبگاه مجله و اعلام دریافت کمتر از یک هفته
2. ارسال مقاله به اعضای هیئت تحریریه یا دبیر تخصصی
3. بررسی مقاله در جلسه هیئت تحریریه، بررسی برخط که نتیجه آن به شکل زیر است:
الف. رد مقاله در جلسه هیئت تحریریه به دلیل در اولویت قرار نگرفتن
ب. عدم انطباق با محتوا و حوزۀ موضوعی مجله
ج.کیفیت پایین و ... که به همراه دلایل مربوط، به اطلاع نویسنده می‌رسد.
4. در نظر گرفتن اصلاحات اولیه (قبل از داوری) برای مقاله که به نویسندگان گرامی ارائه خواهد شد تا پس از اعمال اصلاحات مورد نظر هیئت تحریریه (در صورت تأیید)، به داوری ارسال شود.
5. ارسال مقال به داوران (حداقل 2 تا 3 داور)
6. دریافت نتایج داوری که به سه صورت است:
الف. رد
ب. پذیرش
ج. اصلاحات
7. ارجاع نتایج داوری به اعضای هیئت تحریریه برای بررسی داوری‌ها و تصمیم‌گیری، که سه نتیجه را در بر خواهد داشت:
الف. رد مقاله به دلیل رد داوری‌ها (دو داوری منفی)
ب. ارسال به داور سوم (یک داوری منفی و یک اصلاحات)
ج. ارسال به نویسنده برای اعمال اصلاحات (دو اصلاح داوری)
8. دریافت اصلاحات از نویسندگان
9. ارسال اصلاحات اعمال شدة نویسنده به داوران محترم تطبیقی که سه نتیجه را در پی خواهد داشت:
الف. رد اصلاحات
ب. پذیرش
ج. اصلاحات مجدد
که به سه شکل زیر عمل خواهد شد:
الف. اصلاحات مجدداً به نویسندگان برای اعمال عودت داده می‌شود.
ب. در صورت اعمال کلیۀ اصلاحات پذیرش صادر می‌شود.
ج. مقاله به دلیل عدم اعمال اصلاحات مطابق نظر داوران تطبیقی رد خواهد شد.