نقش خاندان‌های پرنفوذ و صاحب‌ منصبان محلی در توسعه شهری و مرکزیت سیاسی شوشتر در خوزستان عهد صفوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 خلیج فارس بوشهر

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام از دانشگاه خلیج فارس بوشهر

10.22081/hiq.2021.70449

چکیده

شوشتر، یکی از مهم‌ترین شهرهای خوزستان در عصر صفوی بود که به سبب موقعیت جغرافیایی، نظامی و راهبردی آن به عنوان حاکم‌نشین خوزستان انتخاب شد. احداث روستاهای جدید در شوشتر و پیرامون آن به دست حاکمان محلی صفوی موجب رونق بیشتر این شهر گردید. ورود اقوام و طایفه‌های مختلف ترکان قزلباش (شاملوها، روملوها، افشارها، استاجلوها، ترکمان، ذوالقدر)، خاندان جَغَتایی، چَرکِس‌ها، گُرجی‌ها، مشایخ بزرگی از منطقه جبل عامل، سادات جزایری و سادات کلانتر به شوشتر در آن روزگار، تنش‌های قومی و جمعیتی فراوانی در این شهر به وجود آورد و در پایان این دوره، بلایای طبیعی هم‌چون سیل، تأثیری منفی بر اوضاع سیاسی و اجتماعی شوشتر گذاشت. این پژوهش سعی دارد تصویری از موقعیت سیاسی و اجتماعی شوشتر ارائه کند و نشان دهد خاندان‌های پرنفوذ چگونه در این شهر به عنوان مرکز سیاسی خوزستان آن دوره، نقش ایفا می‌کردند؟ یافته‌های این پژوهش نشان‌گر آن است که خاندان‌های متنفذ سادات، تُرک‌تباران و گرجی‌تباران با توجه به مقوله‌هایی مانند خاستگاه قومی، منافع طایفه‌ای، جایگاه شغلی و ارزش‌های مذهبی و اجتماعی، نقشی تعیین کننده در تحولات سیاسی و توسعه این شهر داشته‌اند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Influential Dynasties and Local Officials related to the Urban Development and Political Centrality of Khuzestan in Safavid Era

نویسندگان [English]

  • hamid assadpour 1
  • masoud valiarab 2
1 boushehr
2 Ph. D candidate of history of Iran after Islam, Khalij e- Fars university of Bushehr
چکیده [English]

Shooshtar considered as one of the most significant cities of Khuzestan in Safavid era was selected by the governors due to its geographical, military and strategic position. The development of new towns in Shooshtar and around it by the Safavid local rulers led to its more prosperity. However, the entrance of various tribes including Qezelbash Turks (Shamloo, Roomloo, Afshar, Stajloo, Turkman, Zulqadr), Joqtay, Charkes, Gorji, Sheikhs from Jebal e- Amel region, Jazayeri and Kalantar nobles led to too much tribal and population tensions in this city and at the end of this era, the happening of natural disasters such as flood left some negative effects on the political and social status of Shooshtar. This research is to illustrate the political and social status of Shooshtar and to indicate how the influential dynasties took role in this city as the political center of Khuzestan at that time. The findings of research demonstrate that the influential families of nobles, Turkish and Gorji tribes were of determinative role in relation to the political development of this city considering the tribal origin, ethnical benefits, professional position, as well as social- religious values.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shooshtar
  • Safavid
  • influential dynasties
  • Khuzestan
  • urban development