بررسی علل تحول مراسم آیینی و سوگواری شهر مشهد در دوره قاجار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ،گروه تاریخ ایران بعد از اسلام ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر

2 استادیار گروه معارف اسلامی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی (نویسنده مسئول)

3 استاد گروه تاریخ ، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) ، واحد قزوین

4 استادیارگروه تاریخ ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر

10.22081/hiq.2021.69713

چکیده

مؤلفه دین و مذهب، همواره نقش عمده‌ای در زیر ساخت فکری جامعه ایرانی داشته است و تأثیر مستقیم آن در بیشتر تحولات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه چشمگیر است. ازاین‌رو در طول تاریخ، حکومت‌ها توجه خاصی به مذهب و مراسم آیینی داشته‌اند. در دوره قاجار در کنار تداوم شکل برگزاری مراسم مذهبی و آیینی، یک نوع تحول هم در آنها صورت گرفت. ایالت خراسان و به ویژه شهر مشهد به سبب موقعیت خاص خود، یکی از مراکز اصلی این تحول بود. مقاله پیش رو با روش وصفی - تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش است که مراسم آیینی وسوگواری در مشهد به عنوان مهم‌ترین شهر مذهبی ایران به چه میزان تحت تأثیر عوامل مختلف، به ویژه رویکرد سیاسی حاکمان قاجار و عوامل اجرایی آن دچار تحول شد؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study on The Reasons of Change of Ritual Ceremonies in Mashhad, Qajar Era

نویسندگان [English]

  • ali rohani gochani 1
  • Shahrzad Sassanpoor 2
  • Hossein Abadian 3
  • Monireh Kazemi Rashed 4
1 Ph. D candidate of history of Iran after Islam, Islamic Azad university, Shabestar branch
2 Assistant professor of Islamic Maaref department, Islamic Azad university, Central Tehran branch
3 Professor of history department, imam Khomeini international university, Qazvin branch
4 Assistant professor of history department, Islamic Azad university, Shabestar branch
چکیده [English]

The element of religion has been of main role in regard with the intellectual infrastructure of Iranian community and its direct effect is outstanding in most of the economic, cultural, and social changes. In this regard, the governments have paid a particular attention to the religion and ritual ceremonies during the history. In time of Qajar, along with the continuation in the way of holding the ritual ceremonies, a kind of alteration developed in them as well. Khorasan state and particularly Mashhad was one of the main centers of this alteration due to its significant situation.Following the descriptive-analytical approach, the present article is to answer the question on the extent the ritual and lamentation ceremonies in Mashhad regarded as the most important religious city of Iran, changed under the influence of the political approach of Qajar rulers as well as the administrative elements

کلیدواژه‌ها [English]

  • ritual ceremonies
  • lamentation ceremonies
  • Qajar era
  • Khorasan
  • Mashhad

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة أسباب التحول فی الطقوس و مراسیم العزاء فی مشهد و فی عهد القاجار

چکیده [العربیة]

یمثل عنصر الدین و المذهب القاعدة الرصینة فی النظام الفکری للمجتمع الإیرانی. حیث یلعب دوراً فاعلاً فی التحولات الاقتصادیة و الثقافیة و الاجتماعیة. فعبر التأریخ کانت الحکومات تولی اهتماماً کبیراً بالطقوس الدینیة و المراسیم. ففی عهد القاجار طرأ على المناسبات و المراسیم الدینیة تغیرات و تحولات. فکان لمدینة مشهد آنذاک النصیب الأکبر من هذه التغیرات لموقعها الخاص و مکانتها لدى الإیرانیین. تحاول هذه الورقة البحثیة و عبر توظیف المنهج الوصفی – التحلیلی أن تجیب على السؤال المطروح فیها بأن المراسیم والطقوس فی مشهد باعتبارها أهم مدینة دینیة فی إیران إلى أی مدى تأثرت بالعوامل السیاسیة و التوجهات الحکومیة فی عهد القاجار و کیف أدى ذلک إلى تغیرات فی طقوسها؟

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الطقوس
  • مراسیم العزاء
  • عهد القاجار
  • خراسان
  • مشهد