اعتبارسنجی تاریخی گزارش‌های شیعی در مقایسه با گزارش‌های تاریخی اهل سنت؛ مطالعه موردی گزارش‌های مرتبط با تعاملات امام سجاد(ع)‌و عبدالملک بن مروان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی

10.22081/hiq.2021.69709

چکیده

تفاوت روش‌شناختی اهل سنت و شیعه در نقل گزارش های تاریخی از موضوعات حوزه روش نقد متن است که نشان می‌دهد تغییر سنت‌های اندیشه‌ای چگونه بر نقل گزارش‌ها اثر می‌گذارد. این پژوهش به بررسی گزارش‌های مرتبط با تعاملات امام سجاد(ع) ‌و عبدالملک مروان که از منابع اهل سنت به منابع شیعی راه یافته است، می‌پردازد و با روشی مقایسه‌ای میان دو گروه از منابع اهل سنت و شیعی بر آن است که به دور از ارزش‌گذاری درباره درستی یا نادرستی اصل روایت‌ها نشان دهد گزارش‌های مرتبط با تاریخ و سیره اهل بیت(ع) پیوسته در جریان های مختلف مذهبی، تغییراتی را به خود دیده است و انتقال روایات مربوط به روابط امام سجاد(ع) ‌و عبدالملک بن مروان به منابع امامی نیز همراه با پرداخت‌هایی بوده است که به احتمال با اهداف مذهبی و ارتقای جایگاه ائمه(ع) صورت پذیرفته است و سنت‌های فکری غالیان و یا متهمان به غلو در پاره‌ای از این تغییرات بی تأثیر نبوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Historical Validation of the Shiite’s Reports Compared with The Sunnite’ Historical Reports; Case study of Reports Concerning the Relations Between Imam Sajad (PBUH) and Abd al- Malik Ibn Marwan

نویسنده [English]

  • abbas mirzaei
Assistant professor in faculty of theology and religion, Shahid Beheshti university
چکیده [English]

The difference between the methodology of Sunnites and Shiites in relation to the narration of historical reports is considered the issue in the domain of textual criticism method showing how the change of intellectual traditions influence the narration of reports. This research investigates the reports related to the interaction between Imam Sajad (PBUH) and Abd al- Malik Ibn Marwan having been transferred from the sources of Sunnites to those of Shiites and through the comparison between the two sets of sources belonging to the Sunnite and Shiite, this research is to illustrate that the reports related to the history and conduct of Prophet’s household have constantly changed during the different religious trends with no evaluation of the truth and untruth of the events themselves. Likewise, the transferring of narrations related to the relationships between Imam Sajad (PBUH) and Abd al- Malik Ibn Marwan to Imami sources has been probably done due to the religious purposes and the promotion of infallible Imams’ status. Finally, the intellectual traditions of extremists or the people suspicious to exaggeration has not been ineffective on some of these changes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Sajad (PBUH)
  • Abd al- Malik Ibn Marwan
  • Sunnites’ historical sources
  • Shiites’ hadith based sources
  • validation of historical reports

عنوان مقاله [العربیة]

المصداقیة التأریخیة للتقاریر الشیعیة عند مقارنتها بالتقاریر التأریخیة السنیة؛ التقاریر الواردة عن معاملات الإمام السجاد ‌و عبدالملک بن مروان نموذجاً

چکیده [العربیة]

اختلاف المنهج فی نقل الأحداث التأریخیة لدی مؤرخی الشیعة و السنة و دراسته هو من اختصاصات علم النقد النصی. و مفاده أن تغییر النهج الفکری سیؤثر حتما على عملیة نقل الأحداث و التقاریر. تحاول هذه الدراسة أن تعالج التقاریر الواردة عن معاملات الإمام السجاد ‌و عبدالملک بن مروان فی المصادر السنیة و أن تبین التغیرات التی طرأت على التقاریر الواردة عن سیرة ائمة أهل البیت7 بفعل المتغیرات الدینیة بغض النظر عن مدى صحة التقاریر و عدمها عبر عقد المقارنة بین مصادر الفریقین.و قد خلصت الدراسة بأن نقل الروایات المتعلقة بالإمام السجاد و عبد الملک بن مروان إلى المصادر الشیعیة صاحبها نحل وانتحال و وضع و بدافع دینی و بهدف رفع مکانة الأئمة من قبل الغلاة. فعقلیة الغلاة أو المتهمین بالغلو هی التی أدخلت تلک الانتحالات على التقاریر و غیرتها.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الإمام السجاد‌
  • عبدالملک بن مروان
  • مصادر أهل السنة التأریخیة
  • المصادر الروائیة الشیعیة
  • مصداقیة التقاریر التأریخیة