جایگاه توجه به رویکرد نویسنده در ارزیابی گزاره‎های تاریخ‌نگاری روایی؛ مطالعه موردی نقش رویکرد حدیثی کلامی شیخ صدوق در طرح اخبار ولایت‌عهدی امام رضا(ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته حوزه علمیه قم و دانشجوی دکتری رشته تاریخ اسلام دانشگاه تهران

2 دانش آموخته حوزه علمیه قم و دانشجوی دکتری رشته تاریخ اسلام دانشگاه باقرالعلوم(ع)

10.22081/hiq.2020.68784

چکیده

بیشتر منابع مربوط به تاریخ زندگانی معصومان(ع)در مجموعه تاریخ‌نگاری روایی با ویژگی‌هایی منحصر به خود، جای می­گیرند. با این حال، این پرسش کمتر مورد توجه قرار گرفته است که توجه به تفاوت رویکرد نویسندگان در این گونه از تاریخ‌نگاری، چه ره­آوردی برای ارزیابی گزاره­های تاریخی به همراه دارد؟
نوشته حاضر برای پاسخ به این پرسش، به مطالعه موردی رویکرد حدیثی و کلامی شیخ صدوق در نقل اخبار مربوط به ولایت‌عهدی امام رضا(ع)
(د. 203ق) می‌پردازد تا فرضیه گریزناپذیر بودن توجه به دو رویکرد حدیثی و کلامی در ارزیابی گزاره های تاریخی مجموعه تاریخ‌نگاری روایی را به آزمون ­گذارد و بر اساس یافته‌های خود، بر این رهیافت تأکید می‌کند که پیش از بهره‌گیری از اخبار تمامی منابع تاریخ‌نگاری روایی، لازم است به بینش و روش نویسندگان و راویان توجهی جدی شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Position of Author’s Approach in the Evaluation of Propositions of Narrative Historiography; Case study of the Function of Hadith-Based and Theological Approach of Sheikh e-Saduq regarding the Successorship narrations of Imam Reza (PBUH)

نویسندگان [English]

  • Ruhollah Tohidiniya 1
  • mohammad ali tohidinia 2
1 Graduated from Qom Seminary School and Ph.D. Student of History of Islam, Tehran University
2 Graduated from Qom Seminary School and Ph.D. Student of History of Islam, Baqir al- Olum University
چکیده [English]

Many of the sources related to the life history of infallible Imams are set in the collection of narrative historiography with their own unique characteristics.
However, the question related to the different approaches of the authors on this type of historiography in order to evaluate the historical propositions, has been less reflected. The present writing answers this question through the case study of hadith-based and theological approach of Sheikh e-Saduq related to successorship of Imam Reza (PBUH) to test the hypothesis of inevitability of consideration of two hadith-based and theological approaches in the direction of the evaluation of historical propositions of collection of narrative historiography and based on findings, it is emphasized on this approach that paying a serious attention to the insight and method of the authors and narrators before taking advantage of the narrative historiographical sources is deemed to be an essential matter.

کلیدواژه‌ها [English]

  • narrative historiography of Twelvers
  • Oyun al-Akhbar al-Reza
  • Sheikh e- Saduq
  • hadith-based approach
  • theological approach

عنوان مقاله [العربیة]

الاهتمام بالمؤرخ و اتجاهاته فی تقدیره للمعطیات التأریخیة الروائیة؛ دور الشیخ الصدوق الحدیثی الکلامی فی إیراد أخبار ولایة العهد للإمام الرضا نموذجا

چکیده [العربیة]

تصنف المصادر المتعلقة بتأریخ حیاة الأئمة و سیرتهم ضمن المصادر الروائیة حیث لها خصائصها و ممیزاتها. لکن قد یغفل عنا هدا السؤال فی معالجة تلک المصادر و هو: ما هی المنجزات و المخرجات فی اختلاف توجهات المؤرخین فی هذا النوع من الکتابة التأریخیة و ما هو مدى تأثیرها فی تقدیر المعطیات التأریخیة؟
تقوم هذه الدراسة بالإجابة عن السوال المذکور آنفا عبر دراستها لاتجاهات شیخ صدوق الحدیثیة و الکلامیة فی نقله لأخبار ولایة العهد للامام الرضا7 (د. 203ق) کنموذج بحثی واضعة فرضیة الاهتمام بالاتجاهین الحدیثی و الروائی فی تقدیر المعطیات التأریخیة علی محک الاختبار حیث تری لامناص منها فی تلک التقدیرات مشیرة إلی أهمیة الاستفادة من جمیع الأخبار فی المصادر التأریخیة الروائیة مع أخذ الاهتمام بتوجهات الرواة و الکتاب و وجهات نظرهم فی الحسبان

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • التاریخ الروائی للامامیة
  • عیون الأخبار عن الرضا7
  • الشیخ الصدوق
  • التوجه الحدیثی
  • التوجه الکلامی