خدابانوان عربی در منابع پیشاقرآنی: ماهیت، کارکرد و خاستگاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشکده مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

10.22081/hiq.2020.68782

چکیده

یکی از مهم‌ترین ضرورت‌های فهم تاریخ صدر اسلام، به‌خصوص برای شناخت دلالت بسیاری از آیات قرآن کریم، آگاهی از باورهای فرهنگی و تاریخی اعراب در دوران پیش از ظهور اسلام است. باوجود پیدایش دانش‌های جدید و آورده‌های ارزشمند ایشان در ارتباط با دوران باستان، به نظر می‌رسد که فهم ما از بسیاری از دلالت‌های تاریخی آیات قرآن، دارای کاستی و ابهام است. مقاله حاضر، با هدف نشان دادن نمونه‌ای از پژوهش‌های ضروری در این زمینه، بر آن است به موضوع خدابانوان عربی با تکیه بر سه الهه: منات، لات و عزی بپردازد و با کمک منابع پیشاقرآنی و شواهد عینی باقیمانده از جزیرة‌العرب در پیش از ظهور اسلام، به پرسش‌هایی در این زمینه، مانند: چیستی این الهه‌ها، مهم‌ترین کارکردها، صفات و القاب آنها، پیشینه تقدیس و مناطق اصلی پرستش آنها پاسخ دهد. مجموعه واکاوی‌های باستانی و تاریخی نشان می‌دهند این خدابانوان، الهه‌های واردشده از سرزمین‌های مجاور شبه‌جزیزه بودند که فراتر از ماهیت سنگی یا چوبی‌شان، کارکردهای مختلفی داشتند و در سطحی گسترده سرتاسر جزیرة‌العرب تقدیس و تنزیه می‌شدند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Allah’s Daughter in the Primary Sources of Islam; Quiddity, Function and Origin

نویسنده [English]

  • zahra mohagheghian
Assistant professor of Qur’anic sciences, humanities and cultural studies institute
چکیده [English]

One of the necessities of appreciating the history of early Islam under the shadow of Holy Quran is the achievement of knowledge regarding the cultural and historical beliefs of Arabs living before the advent of Islam.
In spite of the valued achievements of new sciences pertaining to the archeology, it seems that our understanding from the historical indications of Quran verses is of deficiency and ambiguity. Illustrating some sample of essential researches in this regard, the present article is to investigate the issue of Allah’s daughter relying on three idols namely Manat, Latt and Uzza in the primary sources of Islam and to answer the questions including the quiddity of these idols based on the objective evidences remained from the peninsula before Islam, the most important application and properties of them, their history of holiness as well as the main area of worshiping them. The archeological and historical investigations indicate that these idols were the goddesses with various functions and extensively worshipped that entered from areas next to the peninsula.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Idol worshipping
  • epigraphy
  • archeological sources

عنوان مقاله [العربیة]

بنات الله فی مصادر ما قبل القرآن: الماهیة و الوظیفة و المنشأ

چکیده [العربیة]

إن المعرفة و الإلمام بالمعتقدات الثقافیة و التأریخیة للعرب قبل ظهور الإسلام و فی ظل معطیات القرآن الکریم هی من أهم الضروریات فی فهم تأریخ صدر الإسلام. و بالرغم من مکتسبات العلوم الحدیثة المرتبطة بعلم الآثار یبدو أن فهمنا للکثیر من الدلالات التأریخیة للآیات القرآنیة یشوبه نقص و ابهام و غموض.


تسعی هذه المقالة أن ترصد موضوع بنات الله المتجسدة فی ثلاثة أصنام (اللات و المنات و العزی) فی المصادر التاریخیة قبل القرآن الکریم و أن تجیب عن بعض الأسئلة المرتبطة بها کماهیتها و فقا لآثارها المشهودة و الباقیة من قبل الإسلام فی الجزیرة العربیة و کذلک أهم و ظائفها و صفاتها و ألقابها و خلفیة تقدیسها التاریخیة و المناطق التی کانت تعبد فیها. إن المعطیات التأریخیة تشیر بأن تلک الآلهات کانت قد أتت من البلدان المجاورة للجزیرة العربیة و کانت لها وظائف متعددة و تعبد و تقدس على نطاق واسع فی الجزیرة العربیة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • عبادة الأصنام
  • لات
  • منات
  • عزى
  • علم الالواح
  • المصادر الأثریة

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار