نقش قبایل یمنی در رواج تشیع در آذربایجان طیّ سده‌های نخست اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری تاریخ اسلام، دانشگاه اصفهان و مدرس دانشگاه پیام نور واحد شاهین دژ

چکیده

با فتح آذربایجان در دهه سوم هجری، گروه بزرگی از تیره‌ها‌، عشیره‌ها و قبیله‌های گوناگون عرب، به سوی این سرزمین رهسپار شدند. این امر، علاوه بر اینکه در گسترش اسلام در این ناحیه سهمی بسزا داشته، می‌تواند دورنمایی از وضعیت تشیع را نیز در این سامان به دست دهد؛ زیرا با توجه به موقعیت عرب‌های مهاجر، موضع‌گیری مذهبی آن‌ها، در میان بومیان نیز اثرگذار بوده است. بررسی نقش مهاجرت قبایل عرب در تشیع آذربایجان، از دو بُعد قابل توجه است: نخست، نقش اسکان قبایلی که عقاید شیعی در بین آن‌ها رواج داشته است؛ نظیر قبایل یمنی در آذربایجان. و دیگری، نقش شهر کوفه که شاهد بروز و ظهور عقاید شیعی در بین قبایل یمنی ساکن آن هستیم. پژوهش حاضر، در صدد است با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای، نقش مهاجرت قبایل عرب، به‌ویژه قبایل یمنی را طیّ قرون نخست اسلامی در گسترش تشیع در آذربایجان، در محورهایی نظیر: مشارکت یمنیان در فتح آذربایجان، حضور والیان و کارگزاران و مأموران حکومتی یمنی در این ناحیه، نقش اشعریان در تشیع آذربایجان و اصحاب یمنی ائمه: در این ناحیه، بررسی نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Yemenis in the Propagation of Shiism in Azerbaijan, the First Islamic centuries

نویسنده [English]

  • Seyed Massoud Shahmoradi
Ph. D in history of Islam, Isfahan University
چکیده [English]

Following the conquest of Azerbaijan in the third decade -After Hijrah- a large group of diverse oba, clans, and tribes of Arab went towards this land.
This matter is of great role in relation to the circulation of Islam in this area and it can present a perspective on the status of Shiism there. The effect of migration of Arab tribes on the Shiism of Azerbaijan could be investigated within two aspects: first, the settlement of tribes such as Yamani tribes, with the Shiite beliefs prevalent among them, in Azerbaijan and second, the role of Kufa city as one of the main centers of the advent of Shiite beliefs in the conquest of Azerbaijan. Through the descriptive-analytical method as well as library studies, the present research is to investigate the role of migration of Arab tribes particularly Yamani tribes in the first Islamic centuries towards the propagation of Shiism in Azerbaijan in the issues such as the contribution of Yemenis in the conquest of Azerbaijan, the presence of Yamani government agents in this district, the role of Ash’arites in relation to the shiism of Azerbaijan, in addition to Yamani followers of Imams peace be upon them in this place.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shiism
  • Azerbaijan
  • Yamani tribes
  • Ash’arites
  • Kufa