تأثیر سادات آل‌زباره بر گسترش تشیع در نیشابور در قرن چهارم هجری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ تشیع دانشگاه فردوسی مشهد.

2 استادیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول)

3 پژوهشگر تاریخ اسلام.

10.22081/hiq.2019.67352

چکیده

نیشابور به عنوان یکی از مراکز تسنن و محل برخورد اندیشه‌ها و گرایش‌های فکری ـ مذهبی در سده‌های اولیه‌ اسلامی در روندی تدریجی به تشیع گرایید. نقش فعالیت‌های سادات آل‌زباره در سده چهارم هجری بر ‌گسترش و تثبیت جایگاه شیعیان در این شهر، موضوع مقاله حاضر است. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و واکاوی اسناد تاریخی به این نتیجه رسیده است که زمینه‌ آماده نیشابور، سیاست‌های ویژه این خاندان، فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی آنها از زمان ورود به این شهر تا اواخر سده چهارم هجری و منصبی که بر عهده داشتند، سبب تحول تدریجی در وضعیت شیعیان و تبدیل آنها به یکی از قطب‌های مذهبیِ فعال نیشابور شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Descendants of the Prophet in Zabareh on the Development of Shi’ism in Neishaboor in the 4th Century After Hijrah

نویسندگان [English]

  • Mohammad Navidfar 1
  • Leila Najafiyan Razavi 2
  • Mahmood Mahdavi Damghani 3
1 M. A in History of Shi’ism, Ferdowsi University of Mashhad
2 Assistant Professor of History department, Ferdowsi University of Mashhad(corresponding author)
3 Researcher of Islamic history.
چکیده [English]

Neishaboor considered as one of the centers of Sunnism and the interaction of thoughts and intellectual-religious tendencies in the early Islamic centuries gradually turned towards Shi’ism. The activities of Descendants of the Prophet in Zabareh in the fourth century on the development and stabilization of the Shiite’s position in this city is investigated in the present article. Through the descriptive-analytical method and the study of historical documents, this article concluded that the prepared ground in Neidshaboor, the particular policies of this dynasty, their cultural-religious activities from the entrance to this city to the end of the 4th century as well as their position led to the gradual change in the status of Shiites and changing Neishaboor into one of the religious active centers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Zabareh family
  • descendants of the Prophet
  • Neishaboor
  • religious change
  • local history

عنوان مقاله [العربیة]

أثر سادة آل زبارة فی ظهور التشیع و تمدده فی نیسابور فی القرن الرابع للهجرة

چکیده [العربیة]

شرعت نیسابور-إحدى مراکز أهل السنة و الجماعة و ملتقى المذاهب و الاتجاهات الفکریة و المذهبیة فی العصور الإسلامیة الأولى- بأن تتبنى المذهب الشیعی و تتشیع بوتیرة هادئة عبر العصور.
تسعی هذه المقالة بأن تسلط الضوء علی الدور الفاعل التی بذلها آل زبارة فی القرن الرابع للهجرة من أجل ترسیخ مکانة الشیعه و موقعهم فی هذه المدینة. فقد توصل البحث، عبر توظیف المنهج الوصفی – التحلیلی و التنقیب فی الوثائق و المستندات التأریخیة إلى أن الأجواء المؤاتیة و المناسبة لتلک المدینة و السیاسة و الأسلوب التی اتخدتها تلک الأسرة فی تعاطیها مع الأمور و تصدیها لبعض المناصب و کذلک الفعالیات الثقافیة و المذهبیة لها فی تلک البقعة منذ قدومها حتى أواخر القرن الرابع هو ما أفضى إلى تغیر ملحوظ فی وضع الشیعة و مکانتهم فی نیسابور و تعزیز موقعهم و تحویلهم إلى مرکز من أهم المراکز المذهبیة الحیة و النشطة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • آل‌زبارة
  • السادة
  • نیسابور
  • التحول المذهبی
  • التأریخ المحلی