اُخَیضِریون اولین دولت شیعی بودند که در مناطق مرکزی جزیرة العرب، دولت مستقل تشکیل دادند. زمینه شکل‌گیری آنان در زمان معتز عباسی(حکـ : 251-255هـ) فراهم گشت که با قیام اسماعیل بن یوسف الاُخیضِر در مکه آغاز شد و توانستند 50 روز بر آنجا مسلط شوند. با مرگ اسماعیل در سال 252هـ بر اثر وبا، برادر بزرگتر او محمد الاُخیضِر رهبری این قیام را در دست گرفت. اما آنان در مواجهه با لشکر عباسی، شکست خورده و به یمامه فرار کردند. اخیضریون در سال 253هـ شهر خِضرمه در یمامه را به عنوان مقّر حکومت خود تعیین کردند و در حدود 200 سال بر آنجا حکم راندند. سوء مدیریت و نزاع‌های سیاسی حاکمان، مهمترین عامل فروپاشی این دولت بود. اگرچه هجوم دشمنان از قبیل بنی عباس و قرامطه نیز در این سقوط بی‌تأثیر نبوده است. کمبود اطلاعات کافی درباره این دولت، پژوهش پیرامون آن را دشوار می سازد. این مقاله توصیفی-تحلیلی، با استناد به منابع معتبر تاریخی، به دنبال بررسی زمینه های شکل‌گیری و عوامل فروپاشی دولت اخیضریه است و پژوهشهای بیشتر در این موضوع را لازم می داند.
chegini, R. and shokri, F. (2025). بررسی زمینه‌های شکل‌گیری و عوامل فروپاشی دولت اخیضریه؛ اولین دولت شیعی در جزیرة العرب. History of Islam, (), -. doi: 10.22081/hiq.2023.65011.2289
MLA
chegini, R. , and shokri, F. . "بررسی زمینه‌های شکل‌گیری و عوامل فروپاشی دولت اخیضریه؛ اولین دولت شیعی در جزیرة العرب", History of Islam, , , 2025, -. doi: 10.22081/hiq.2023.65011.2289
HARVARD
chegini, R., shokri, F. (2025). 'بررسی زمینه‌های شکل‌گیری و عوامل فروپاشی دولت اخیضریه؛ اولین دولت شیعی در جزیرة العرب', History of Islam, (), pp. -. doi: 10.22081/hiq.2023.65011.2289
CHICAGO
R. chegini and F. shokri, "بررسی زمینه‌های شکل‌گیری و عوامل فروپاشی دولت اخیضریه؛ اولین دولت شیعی در جزیرة العرب," History of Islam, (2025): -, doi: 10.22081/hiq.2023.65011.2289
VANCOUVER
chegini, R., shokri, F. بررسی زمینه‌های شکل‌گیری و عوامل فروپاشی دولت اخیضریه؛ اولین دولت شیعی در جزیرة العرب. History of Islam, 2025; (): -. doi: 10.22081/hiq.2023.65011.2289
)