جایگاه مسجد کوفه در مناقشات سیاسی همراهان و مخالفان حاکمیت در فاصلهی زمانی 132-17هـ.ق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی مشهد، عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات

2 دانش آموخته دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشگاه فردوسی دانشکده الهیات

10.22081/hiq.2021.51056.2037

چکیده

کوفه از همان آغاز تاسیس به سبب چندین عامل از جمله مرکزیت فتوحات مسلمانان از مناطق مهم جهان اسلام شد و خلفا و امراء سعی کردند بر آن سیطره داشته باشند. آنها از همان ابتدا، از منبر مسجد کوفه برای صدور فرمانها و خطبههای خود استفاده کردند. بدینترتیب، این عبادتگاه در میان دیگر مساجد عراق موقعیت مهمی پیدا کرد. با وجود این اهمیت، جایگاه سیاسی مسجد به ویژه از منظر چگونگی فعالیت مخالفان و موافقان حکومت در آن مورد توجه واقع نشده است. این تحقیق درصدد است این موقعیت را در فاصلهی زمانی 132-35هـ.ق مورد مطالعه قرار دهد. بر این مبنا، پرسش پژوهش حاضر این است که فعالیت سیاسی مخالفان و همراهان خلافت در مسجد کوفه در این بازه زمانی چگونه بوده است و چه تاثیراتی بر موقعیت سیاسی مسجد برجای گذاشت؟ روش تحقیق مبتنی بر توصیف و تحلیل آماری است.
نتایج نشان میدهد مسجد کوفه در طول دوره مورد بررسی، همچنان از جایگاه ویژه و متفاوتی برخوردار بود. در عصر خلافت حضرت علی(ع) و امام حسن(ع) نسبت به دورهی امویان حضور همراهان حاکمیت در مسجد بیشتر از مخالفین بود. در عصر اموی تقریبا یک تعادل میان تعداد حضور موافقین و غیر همراهان در مسجد به سبب استفاده از شیوههای زور و تزویر برقرار شد. اما در یک نتیجهی ناخواسته، به رشد نیروهای فعال مخالف به ویژه شیعیان و سرانجام تسلط آنان بر مسجد و اعلام پایان عصر اموی منتهی شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

جایگاه مسجد کوفه در مناقشات سیاسی همراهان و مخالفان حاکمیت در فاصلهی زمانی 132-17هـ.ق

نویسندگان [English]

  • Maryam Azizian 1
  • Seyf Hatam 2
  • Mahboobeh Farkhondeh Zadeh 3
1 University of Ferdowsi , Mashhad , Iran
2 Department of History, Ferdowsi Univercity of Mashhad (FUM)
3 , Ferdowsi Univercity of Mashhad (FUM); Mashhad, Iran
چکیده [English]

کوفه از همان آغاز تاسیس به سبب چندین عامل از جمله مرکزیت فتوحات مسلمانان از مناطق مهم جهان اسلام شد و خلفا و امراء سعی کردند بر آن سیطره داشته باشند. آنها از همان ابتدا، از منبر مسجد کوفه برای صدور فرمانها و خطبههای خود استفاده کردند. بدینترتیب، این عبادتگاه در میان دیگر مساجد عراق موقعیت مهمی پیدا کرد. با وجود این اهمیت، جایگاه سیاسی مسجد به ویژه از منظر چگونگی فعالیت مخالفان و موافقان حکومت در آن مورد توجه واقع نشده است. این تحقیق درصدد است این موقعیت را در فاصلهی زمانی 132-35هـ.ق مورد مطالعه قرار دهد. بر این مبنا، پرسش پژوهش حاضر این است که فعالیت سیاسی مخالفان و همراهان خلافت در مسجد کوفه در این بازه زمانی چگونه بوده است و چه تاثیراتی بر موقعیت سیاسی مسجد برجای گذاشت؟ روش تحقیق مبتنی بر توصیف و تحلیل آماری است.
نتایج نشان میدهد مسجد کوفه در طول دوره مورد بررسی، همچنان از جایگاه ویژه و متفاوتی برخوردار بود. در عصر خلافت حضرت علی(ع) و امام حسن(ع) نسبت به دورهی امویان حضور همراهان حاکمیت در مسجد بیشتر از مخالفین بود. در عصر اموی تقریبا یک تعادل میان تعداد حضور موافقین و غیر همراهان در مسجد به سبب استفاده از شیوههای زور و تزویر برقرار شد. اما در یک نتیجهی ناخواسته، به رشد نیروهای فعال مخالف به ویژه شیعیان و سرانجام تسلط آنان بر مسجد و اعلام پایان عصر اموی منتهی شد.

کلیدواژه‌ها [English]

  • کوفه
  • مسجد کوفه
  • امام علی(ع)
  • امام حسن(ع)
  • امویان