چگونگی رویارویی پیامبر(ص) و امامان(ع) با تنش‌آفرینی امور اقتصادی در روابط همسران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

10.22081/hiq.2023.74338

چکیده

یکی از ابعاد تاریخ و سیره معصومان(ع)چگونگی تعامل آن‌ها با خانواده و همسران خود است. اختلافات خانوادگی یکی از ابعاد گریزناپذیر زیست خانوادگی است و با توجه به این‌که بخش زیادی از این اختلاف‌ها ریشه در مسائل اقتصادی دارد، این جستار بر آن است که با روش توصیفی ـ تحلیلی چگونگی مواجهه پیامبر(ص)و ائمه(ع) با تنش‌زایی امور اقتصادی در روابط همسران را از منظر تاریخی بررسی نماید. بدین منظور، ابتدا داده‌های مرتبط با مسئله از میان‌ نگاشته‌های کهن تاریخی، حدیثی و تفسیری جمع‌آوری و سپس در ترکیب اطلاعات هم‌راستا، راهکار مرتبط با آن محور شناسایی‌شده است تا با کنار هم نهادن راهکارها، شیوه مواجهه معصومان(ع) با مسئله به دست آید. یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که اقدامات معصومان(ع) بر دو گونه راهکارهای پیشگیرانه‌ و راهکارهای برون‌رفت از تنش بوده است. در گونه­ی اول؛ محورهایی همچون توجه به توان اقتصادی مرد قبل از ازدواج، نقش هدیه دادن در کدورت‌زدایی، تعامل همسران در دخل‌وخرج منزل، آگاهی بخشی به وظائف مالی، اهمیت دادن به نظر همسر و اصلاح رسم‌های ناصواب و در گونه­ی دوم؛ محورهایی همچون نپذیرفتن زیاده‌طلبی اقتصادی و تأمین ضروریات زندگی از اموال مرد حتی بدون اطلاع وی چهره نشان داده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

How the Prophet and Imams (PBUT) Dealt with the Effects of Tension Developed by the Economic affairs on the Relationship of Spouses

نویسنده [English]

  • Hossein Qazikhani
Assistant Professor of Islamic Culture and Science Institute
چکیده [English]

  One of the dimensions of the history and conduct of the infallibles (PBUT) is how they interact with their families and wives. Family disputes are one of the inevitable dimensions of family life and considering that, a large part of them are rooted in economic issues, this research aims to find out how the Prophet (PBUH) and the Imams (PBUT) faced the tension of economic affairs in Examining the relationship of spouses from a historical perspective by taking advantage of the descriptive-analytical method. To this aim, the data was collected from the ancient historical, hadith and interprative sources and the findings of the research indicated that the actions of the infallibles were based on two types of strategies: the preventive strategies and the ones related to getting out of tension. In the first type, the issues such as paying attention to the economic ability of the man before marriage, the role of giving gifts in removing tension, the interaction of spouses in household expenditure, raising awareness towards the financial duties, considering the wife's opinion and correcting inappropriate customs and in the second type of strategy; the issues such as avoiding the  extravagance and providing the necessities of life from man's property have been investigated

کلیدواژه‌ها [English]

  • family history of the infallibles (PBUT)
  • lifestyle
  • family disputes
  • financial issues of family
  • management of conflict

عنوان مقاله [العربیة]

کیفیّة مواجهة الرسول(ص) والأئمّة(ع) للتوتّرات ذات المنشأ الاقتصادی فی العلاقات العائلیة

چکیده [العربیة]

إنّ أحد جوانب تاریخ وسیرة(ع)هو کیفیّة تعاملهم مع أزواجهم وعوائلهم. والخلافات العائلیّة تعدّ من الأُمور الحتمیّة التی لا تخلو منها الحیاة العائلیّة. ولمّا کان قسمٌ کبیر من هذه الخلافات له جذور فی المسائل الاقتصادیّة، فإنّ هذا المقال یرمی إلى البحث بالأُسلوب الوصفی التحلیلی ومن الزاویة التاریخیّة عن الکیفیّة التی تعامل بها الرسول(ص) والأئمّة(ع) مع التوتّرات والأزمات ذات المنشأ الاقتصادی فی العلاقات الزوجیّة. ولهذا یبدأ المقال بتجمیع المعلومات ذات الصلة بالموضوع من خلال تصفّح المدوّنات القدیمة التاریخیّة والحدیثیّة والتفسیریّة، ومن ثمّ القیام بترکیب المعلومات المتوافقة للوصول إلى تشخیص المقاربات والحلول الخاصّة بذلک المحور کی نتمکّن من خلال وضع بعضها إلى جانب البعض الآخر من الوصول إلى أُسلوب مواجهة المعصومین(ع) لهذه المسألة. وقد أظهرت نتائج التحقیق أنّ إجراءات المعصومین(ع) فی هذا المجال توزّعت على نوعین هما الإجراءات والحلول الوقائیّة والإجراءات العلاجیّة الرامیة لتجاوز الأزمة. والقسم الأوّل یتضمّن عدداً من المحاور أمثال الاهتمام بالقدرة الاقتصادیّة للرجل قبل الزواج، وأثر تقدیم الهدایا فی إزالة الکدورة، وتعاون الزوجین فی توفیر مداخیل المنزل ومصاریفه، والتوعیة بالواجبات المالیّة، والاهتمام برأى الزوجة وإصلاح العادات الخاطئة. أمّا القسم الثانی فیتضمّن رفض الإفراط فی المسائل الاقتصادیّة، وتوفیر ضروریّات المعیشة من أموال الرجل ولو بدون علمه.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • سیرة المعصومین(ع) العائلیّة
  • أُسلوب الحیاة
  • الخلافات العائلیّة
  • المسائل المالیّة للعائلة
  • إدارة التعارض