جستاری در جشن‌های دینی و مذهبی در ایران عصر صفویه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه اراک

2 استادیار گروه تاریخ، دانشگاه اراک

3 استادیار گروه تاریخ، دانشگاه اراک (نویسنده مسئول)

10.22081/hiq.2022.73191

چکیده

برگزاری آیین‌های شادی‌بخش، پیوندی عمیق با جوامع مختلف انسانی دارد. جامعه ایران نیز در سیر تحول تاریخی خود، از این سنّت به دور نبوده است. با شکل‌گیری و تداوم حکومت صفویان (907ـ1135ق)، فضای مناسبی جهت بازآفرینی و تکرار گونه‌های مختلفی از شادمانه‌ها فراهم شد. به نظر می‌رسد که مراسم مرتبط با آیین‌های شادی‌بخش را بتوان در دو قالب «سنّتی» و «مذهبی» تفکیک نمود. جشن‌های سنّتی همانند نوروز، به‌عنوان نماد تاریخی، بخش جدایی‌ناپذیر آیین‌های درباری و عمومی جامعه بود؛ اما گستره قابل توجهی از شادمانه‌ها، پیوند ناگسستنی با رویکردهای دینی و مذهبی حاکمیت و جامعه داشت. نوشتار حاضر، بر آن است تا به روش وصفی و تحلیلی و با اتکا بر منابع کتابخانه‌ای، به بررسی و معرفی برخی از آیین‌های مرتبط با جشن‌های مذهبی مانند: عید قربان، خضر نبی(ع)، غدیر خم و میلاد ائمه(ع) بپردازد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study on the Religious Festivals in Iran, Safavid Era

نویسندگان [English]

  • Abdullah Motevalli 1
  • Mohammad Hassanbeigi 2
  • Farhad Saboorifar 3
1 Associate professor in history department of Arak University
2 Assistant professor in history department of Arak University
3 Assistant professor in history department of Arak University
چکیده [English]

Holding the joyful rituals has a deep connection with different human societies. Iranian society has not been far from these traditions during its historical development. Following the development and continuance of the Safavid government (1135-907 A. H), an appropriate ground was provided towards re-creating and repeating different types of joyous rituals. It seems that these joyous rituals can be separated into two "traditional" and "religious" formats. Traditional festivities such as Nowruz, as a historical symbol, were an integral part of the court and the public rituals of the society; while a significant range of these rituals had an inseparable relation with the religious approaches of the government and society. The purpose of this article is to investigate and introduce some rituals related to the religious festivals such as Eid al- Azha, Ghadir e- Khom and Birth of Imams (PBUT) through the descriptive and analytical method and relying on library sources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Safavid
  • religious celebrations
  • traditional celebrations
  • Mab’ath
  • Ghadir e- Khom

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة للاحتفالات الدینیة فی إیران فی العصر الصفوی

چکیده [العربیة]

ترتبط إقامة الطقوس و الاحتفالات ارتباطاً وثیقاً بالمجتمعات البشریة الإنسانیة المختلفة، و المجتمع الإیرانی تحدیداً لم یکن بعیداً عن هذه التقالید خلال تطور الأحداث التاریخیة. و قد تم توفیر بیئة مناسبة لإعادة إحیاء السنن و الطقوس و الاحتفالات، خلال فترة تأسیس حکومة الصفویین (1135-907 هـ). یمکن القول بأنّ هذه الإحتفالات تنقسم إلى قسمین: القسم "التقلیدی" و القسم "الدینی"، کما أنّ الاحتفالات التراثیة کالنوروز تعتبر واحدة من رموز التاریخ التی لا یمکن فصلها عن الطقوس المتجذرة فی المجتمع. نسلط الضوء فی هذه المقالة على تعریف و دراسة العدید من السنن المرتبطة بالاحتفالات الدینیة، کعید الأضحى، خضر النبی(ع)، عید الغدیر، و ولادات الأئمة الأطهار(ع)، و ذلک من خلال المنهج الوصفی و التحلیلی، و بالاستناد على مصادر المکتبات

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الصفویة
  • الاحتفالات الدینیة
  • الاحتفالات التقلیدیة
  • المبعث
  • عید غدیر خم