جایگاه مسجد کوفه در مناقشه‌های سیاسی همراهان و مخالفان حاکمیت در فاصله‌ زمانی 17 ـ 132ﻫ.ق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ تشیع از دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول)

3 استادیار گروه معارف دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

این پژوهش، با هدف بررسی موقعیت سیاسی مسجد کوفه در فاصله­ زمانی 17ـ 132ق، می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد که فعالیت سیاسی مخالفان و همراهان خلافت در مسجد کوفه در این بازه زمانی، چگونه بود و چه تأثیراتی بر موقعیت سیاسی مسجد بر جای گذاشت؟ مقاله با روش وصفی و تحلیل آماری، به این نتیجه دست یافته است که مسجد کوفه در طول دوره مورد بررسی، به صورت پیوسته جایگاه سیاسی خود را حفظ کرده است؛ با این تفاوت که در عصر خلافت حضرت علی(ع) و امام حسن(ع)، در مقایسه با دوره­ امویان، حضور همراهان حاکمیت در مسجد بیشتر از مخالفان بود و در عصر اموی، میان تعداد حضور موافقان و غیرهمراهان در مسجد، به سبب استفاده از شیوه­های زور و تزویر، یک تعادل نسبی برقرار شد؛ اما مجموعه رویدادهایی ناخواسته، به رشد نیروهای فعال مخالف، بهویژه شیعیان و سرانجام تسلط آنان بر مسجد و اعلام پایان عصر اموی انجامید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Position of Mosque of Kufa in the Political Disputes between the Opponents and Associates of Sovereignty from 17 to 132 A. H

نویسندگان [English]

  • Seif Hatam Abd Ali Al- Na’mani 1
  • Maryam Aziziyan 2
  • Mahboobeh Farkhondehzadeh 3
1 M. A in History of Shi’ism, Ferdowsi University of Mashhad
2 Assistant Professor of History Department, Ferdowsi University of Mashhad
3 Assistant Professor of Islamic Studies department, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

This research with the aim of investigating the political position of mosque of Kufa from 17-132 A.H, tries to answer the question on how the political activity of fore and against of caliphate was in mosque of Kufa in this span of time and what was its effect on the political state of the mosque. Taking advantage of the descriptive- analytical method, the research concludes that mosque of Kufa constantly preserved its political position during this phase. The mere difference was that in time of Imam Ali and Imam Hassan (PBUT) compared with Omayyad era, the presence of associates of sovereignty was more than that of the opponents. Moreover, a relative balance was made between the followers and adversaries relying on the conducts of falsification in Omayyad era. Nevertheless, the unwanted events led to the development of the opponent powers particularly the Shiites, their domination on the mosque and the end of Omayyad era

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mosque of Kufa
  • Imam Ali (PBUH)
  • Imam Hassan (PBUH)
  • Omayyads
  • Shiites

عنوان مقاله [العربیة]

مکانة مسجد الکوفة فی الحوارات السیاسیّة لمؤیدی و مخالفی الحکومة فی الفترة الزمنیة الممتدة من 17-132هـ. ق

چکیده [العربیة]

تهدف هذه المقالة الى دراسة الوضع السیاسی لمسجد الکوفة فی الفترة الزمنیّة الممتدة من 17-132ق، بالإضافة الى الإجابة عن التساؤل التالی: کیف کانت الأنشطة السیاسیّة لمؤیدی و مناصری الخلافة فی مسجد الکوفة فی تلک الفترة الزمنیّة، و ما هو تأثیرها على الوضع السیاسی للمسجد آنذاک؟
یمکن الاستنتاج من خلال المنهج الوصفی-التحلیلی، بأنّ مسجد الکوفة کان قد حافظ على مکانته السیاسیّة طوال تلک الفترة الزمنیّة، على الرغم من الاختلاف بین عصر خلافة الإمام علی و الإمام الحسن (علیهما السلام)، مقارنةً بالحکم الأموی، فحضور المناصرین فی المسجد کان أکثر من المخالفین، کما أنّ التعادل النسبی کان قد تحقق بین عدد المؤیدین و المخالفین، و ذلک بسبب إتباع أسلوب الإکراه و التضلیل.
و قد أدت سلسلة الأحداث الغیر مقصودة إلى النمو الکبیر للعناصر المخالفة، و على الخصوص الشیعة، و قد انتهى الأمر بسیطرتهم على مسجد الکوفة و إعلان نهایة الحکم الأموی.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • مسجد الکوفة
  • الإمام علی (ع)
  • الإمام حسن (ع)
  • الأمویّین
  • الشیعة