تحلیل تاریخی علل ساختاری زوال حکومت آل بویه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری تاریخ اسلام دانشگاه پیام‌نور

2 استادیار دانشگاه پیام نور (نویسنده مسئول)

3 استادیار دانشگاه پیام ‌نور

10.22081/hiq.2022.57873.2048

چکیده

روزگار حاکمیت خاندان آل‌بویه و شیوه حکومت آنها از جهات مختلف زمانی، مکانی و ساختاری کم‌نظیر و قابل تأمل بوده است. در آغاز قرون میانه ظهور دولتی شیعی با مرکزیت چندگانه و فراگیری قابل توجه، نقطه‌ی عطف مهمی به‌شمار می‌رود. به‌ویژه آن که این دولت نه تنها موفق شد بر بسیاری از مناطق مرکزی و غرب ایران استیلا یابد، بلکه در مدتی نسبتا کوتاه بر دارالخلافه‌ی بغداد دست یافت و برای نخستین‌بار در تاریخ خلافت اسلامی سرنوشت، نوع رویکرد و غالب مناسبات نهاد خلافت را تحت کنترل درآورد. با این همه و به‌رغم این قبیل توفیقات بی‌نظیر، دولت آل‌بویه خیلی زود انسجام و بالندگی خود را از دست داد و در مسیر سقوط قرار گرفت. به نظر می‌رسد بسیاری از ویژگی‌های منحصر و قابل اتکای پیش گفته، پس از استقرار کامل بویهیان، با گذر زمان نقاط ضعف خود را نشان داده و به معضلی ساختاری برای حاکمان این خاندان تبدیل شدند. از جمله می‌توان از مرکزیت چندگانه، نگرش تعصب‌آمیز مذهبی ـ به‌ویژه در دارالخلافه بغداد ـ و عدم انسجام و یکپارچگی قومی و مذهبی در میان سپاهیان به عنوان ریشه‌های تزلزل و در نهایت زوال بویهیان یاد کرد. در این مقاله تلاش می‌شود با روش تحلیلی ـ تاریخی، و با تکیه بر منابع و مآخذ متقدم تاریخی، اصلی‌ترین و بنیانی‌ترین دلایل ضعف ساختار سیاسی آل‌بویه مورد بررسی و نقد قرار گیرد و به این سوال اساسی پاسخ داده شود که چگونه برخی از مهم‌ترین دلایل برآمدن بویهیان، در مدتی نسبتا کوتاه به عامل نهایی سقوط این خاندان تبدیل شدند؟.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Historical analysis of the structural causes of the decline of the Buwayhid government

نویسندگان [English]

  • ABOUZAR karamollahi 1
  • Sayyed Hassan Qureshi carbon 2
  • ساسان طهماسبی 3
1 PhD student in Islamic History, Payame Noor University
2 Assistant Professor of Payame Noor University of Qom (Corresponding Author)
3 Assistant Professor Payam-e-Noor University
چکیده [English]

The days of the rule of the Albuyeh dynasty and the way of their rule have been unique and thought-provoking in different aspects of time, place and structure., the emergence of a Shiite state with multiple centralities and considerable pervasiveness marked an important turning point., this government not only succeeded in conquering many parts of central and western Iran, but also in a relatively short time gained control of the Caliphate of Baghdad, and for the first time in the history of the Islamic Caliphate, destiny Nevertheless, in spite of such unparalleled successes, the government of Albuquerque soon lost its cohesion and maturity and was on the verge of collapse. It seems that many of the aforementioned unique and reliable features, after the complete establishment of the Buyids, over time showed their weaknesses and became a structural dilemma for the rulers of this family. These include multiple centralism, religious bigotry, especially in the caliphate of Baghdad, and ethnic and religious incoherence among the armies as the roots of the instability and eventual decline of the Buyids. In this article is made to examine and critique the main and fundamental reasons for the weakness of the political structure of the alphabet by relying on the analytical-historical method, and relying on earlier historical sources and references, and answering this basic question. How did some of the most important reasons for the rise of the Buyids become the ultimate cause of the fall of this family in a relatively short period of time?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Al-Buwayh
  • Pathology
  • Dar al-Khalafa
  • Abbasian
  • Dailmian