تحول و تداوم حاکمیت فاطمی بر اساس نظریه اقتدار سنتی ماکس وبر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تاریخ دانشگاه شیراز

2 دانشگاه فردوسی مشهد

10.22081/hiq.2020.57940.2053

چکیده

خلافت فاطمی که در قرون سوم تا ششم هجری قمری گستره‌ای عظیم از سرزمین‌های غرب جهان اسلام را در برگرفت؛ بر اساس جنبشی سیاسی – مذهبی با تکیه بر آموزه‌های کلامی شیعه اسماعیلیه که معتقد به اصل مهم امامتِ منصوص اسماعیل، فرزند امام صادق و بعد از او محمد بن اسماعیل بودند استقرار یافت. در این پژوهش تلاش می‌شود تکوین، تحول، تداوم و در نهایت سقوط خلافت فاطمیان با رویکردی جامعه‌شناختی و بر مبنای نظریه‌ی اقتدار سنتی ماکس وبر مورد ارزیابی و واکاوی قرار گیرد. روش پژوهش تحلیل و تعلیل داده‌‌های تاریخی و تطبیق ساختار سیاسی – اداری حاکمیت فاطمی با نظریه اقتدار سنتی خواهد بود. یافته‌های پژوهش نشانگر آن است که بعد از دو سده تلاش داعیان اسماعیلی در نهایت حکومت پاتریمونیال خلافت فاطمی در شمال آفریقا شکل گرفت. با فتح مصر و بنای قاهره اقتدار سیاسی خلافت نهادینه گردید و با گسترش نهاد اداری و نظامی، حکومت فاطمی ویژگی نظام پاترمونیال – بوروکراتیک یافت. تداوم حاکمیت سیاسی و اداری به سبب ضعف نهاد خلافت و رقابت دیوانیان و نظامیان، آغازگر دوران سلطانیسم فاطمی بود که پی‌آمد آن قدرت گرفتن وزیران نظامی و سیطره‌ی نیروهای سپاهی بر حکومت بود. فرجام نظام پاتریمونیال- بوروکراتیک فاطمیان با تجزیه سیاسی خلافت و تشکیل حکومت ایوبیان خاتمه یافت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The evolution and perpetuation of Fatimid rule based on Max Weber's traditional image theory

نویسندگان [English]

  • Masoumeh Dehghan 1
  • mahbobeh farkhondehzadeh 2
1 History Departmant. shiraz univercity.
2 Ferdowsi univercity of Mashhad
چکیده [English]

The Fatimid Caliphate, which covered a large area of ​​the western lands of the Islamic world in the third to sixth centuries AH; It was established on the basis of a political-religious movement based on the theological teachings of the Ismaili Shiites, who believed in the important principle of the Imamate attributed to Ishmael, the son of Imam Sadegh, and later Muhammad ibn Ismail.
In this research, an attempt is made to develop, transform, continue and finally fall the Fatimid caliphate with a socio-cognitive approach.And be evaluated and analyzed on the basis of Max Weber's theory of traditional authority. Research Methods Analysis and analysis of historical data and implementation of political-administrative structure
Fatimid rule will be based on the theory of traditional authority.The findings show that after two centuries of efforts by Ismaili da'is, the patrimonial rule of the Fatimid caliphate in North Africa was finally established.
With the conquest of Egypt and the construction of Cairo, the political power of the caliphate was institutionalized, and with the expansion of the administrative and military institution, the Fatimid rule became a feature of the patrimonial system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Fatimid Caliphate
  • Max Weber
  • Traditional Authority
  • The Patriotic-Bureaucratic System