تطور تاریخی راه کارهای تحقق تقیّه در سیره ائمه شیعه(ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه آیۀ الله حائری میبد

2 رئیس مرکز تاریخ و دانشنامه دفاع مقدس

10.22081/hiq.2019.66724

چکیده

تقیه یکی از محورهای مهم پژوهش در تاریخ عقاید و باورهای اسلامی ‌است. شیعیان امامیه بیش از دیگر مذاهب به تقیه باور داشته‌اند، بدان عمل کرده‌اند و به بحث درباره ابعاد نظری و فقهی آن پرداخته‌اند. دیگر مذاهب اسلامی ‌به دلیل منحصر دانستن تقیه به صدر اسلام و  پذیرش کاربرد آن در مواردی نادر، علاقه‌ای به پرداختن به این موضوع نشان نداده‌اند.
این مقاله می‌کوشد با نگاهی تاریخی، مهم‌ترین روش‌های امامیه را برای عمل به تقیه و تحقق بخشیدن به آن بررسی کند. این بررسی نشان می‌دهد، تقیه تا آغاز قرن دوم، بیشتر ناظر به کتمان، ستر و اظهار خلاف معتقدات قلبی بوده است، اما از سده دوم هجری و با افزایش جمعیت شیعیان و فزونی گرفتن فشارهای سیاسی اجتماعی، رفتارهایی مانند عیب‌جویی و انتقاد از خودی‌ها، ایجاد اختلاف در مسائل دینی و افتراق در میان هم‌کیشان را در برگرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Historical Change of the strategies for the Recognition of Concealment in the Conduct of Shiite Imams

نویسندگان [English]

  • Yahya Mirhosseini 1
  • Ali Babakhani 2
1 Assistant professor of Quran and Hadith Department, Meybod Ayatollah Haeri University
2 Head of The Center of History and Encyclopedia of Honable Defence.
چکیده [English]

Concealment is considered as one of the main issues of research on the history of Islamic beliefs. Shiites of Imamiyeh have been considered as the most believers of concealment compared with the other religions. They have practiced this issue along with the discussion about its theoretical and jurisprudential aspects. The other religions did not show any interest to it because they considered it to be absolutely related to the early Islam and accepted its function in rare cases. 
This research is to investigate the most important ways prevalent among Shiites of Imamiyeh to practice concealment and its fulfillment with a historical approach. This study clarifies that concealment has been the contradictory statement of beliefs and it has been done until the beginning of the second century, afterward the behaviors such as the criticism of relatives, disagreement on the religious issues and lack of unity among the fellow believers due to the increase of Shiites and the political and social pressures were observed in regard with it

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imams’ narrations
  • concealment
  • Imamiyeh
  • Islamic sects
  • history of Shiism

عنوان مقاله [العربیة]

التطور التاریخی و سُبُل وقوع التقیة فی سیرة أئمة الشیعة(ع)

چکیده [العربیة]

تعد التقیة من العناوین البحثیة الهامة فی تاریخ العقیدة و الایمان الدینی. و قد آمن الشیعة اکثر من غیرهم من المذاهب بالتقیة و عملوا بها و تناولوا أبعادها النظریة و الفقهیة. أما غیرهم من المذاهب الاسلامیة فلم یبرزوا اهتماما بهذا الموضوع لاعتقادهم بان التقیة منحصرتاً فی صدر الاسلام و لا تقع الا ندرتاً.
یسعى هذا المقال و برؤیة تاریخیة أن یبحث أهم السبل التی اعتمدها الامامیة لوقوع التقیة. تظهر الدراسة أن التقیة و حتى بدایة القرن الثانی اشتملت عموما على الکتمان و الستر و اظهار مایخالف الایمان القلبی. غیر ان عنوان التقیة و بعد القرن الثانی و اثر ازدیاد عدد الشیعة و اشتداد الضغوط السیاسیة و الاجتماعیة توسع حیث شمل مواضع اخرى کالتنقیص أو الانتقاد الموجه فیما بین الشیعة انفسهم و کذلک الاختلاف و الشقاق فیما بینهم.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • روایات الائمة(ع)
  • التقیة
  • الامامیة
  • الفرق الاسلامیة
  • تاریخ الشیعة