نقش امام علی‌بن‌محمد(ع)در مهندسی فرهنگی امت اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

2 هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

چکیده

امام علی‌بن‌محمد(ع)، رهبری و پیشوایی فکری و فرهنگی شیعیان را در عصری پُرتلاطم و سرشار از فتنه و آشوب سیاسی در فاصله سال‌های 220 تا 254هجری بر عهده داشت. آن حضرت، علاوه بر دارابودن مقام امامت الهی، از یک تربیت متعالی، بصیرت و آگاهی و هوش و دانش فرهنگی گسترده و رفتار فرهنگی والا برخوردار بود. امام هادی (ع) به همین سبب، برای مهندسی و راهبری فرهنگی، دارای استراتژی و انگیزه قوی فرهنگی بود. ازاین‌رو، دارای راهبرد برای رهبری و هدایت فرهنگ جامعه و نظام‌سازی فرهنگی، توسعه علمی و تربیتی بود. آن امام همام، با تأکید بر پیشرفت علم و دانش، توصیه به تعلیم و تولید علم و اندیشه، ایجاد کانون ارتباطات سرّی وکالت، کادرسازی و تربیت نفوس، تدوین منشور سبک زندگی، وضع قانون و ترسیم حقوق شهروندی، تبیین قواعد همزیستی مسلمانان با اهل کتاب و مبارزه فرهنگی با رفتار جاهلی خلفای عباسی همچون متوکل، موفق به تغییرات فرهنگی در میان امت اسلامی گردید و مسیر را برای تحصیل سلامت و سعادت جامعه اسلامی هموار ساخت.
این مقاله، به روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی مهندسی فرهنگیِ امت اسلامی توسط امام هادی(ع) خواهد پرداخت و این فرضیه را به آزمون خواهد گذاشت که: «امام هادی(ع) به عنوان یک رهبر الهی، با شناخت جریان‌های فکری و فرهنگی زمانه خود با محوریت هدایت جامعه، مسیر مدیریت فرهنگی را با بهره‌گیری از راهبردهای متنوع در بستر فرهنگی هموار نمود و موفق به ایجاد تغییرات هوشمندانه و هدایت جامعه گردید.»

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Imam Ali ibn e- Mohammad (PBUH) in regard with the Cultural Management of Islamic Nation

نویسندگان [English]

  • Asqar Montazer al- Qaem 1
  • bahman zeinali 2
1 Professor of History Department, Isfahan University
2 Assistance Professor of History, University of Isfehan
چکیده [English]

Imam Ali ibn e- Mohammad (PBUH) was the intellectual and cultural leader of Shiites in chaotic age full of political riot and sedition from 220 to 254 After Hijrah. That holiness was of divine Imamate status, supreme training, insight, intelligence, cultural and immense science as well as grand cultural behavior.
In this regard, Imam Hadi (PBUH) was of strong strategy and cultural motivation towards the cultural management so that he could take strategies intended for the cultural leading of community as well as the cultural organization, scientific and educative development,
Putting emphasis on the development of science and instruction, propagation of science and thought, development of the center for the confidential relationships among agents, training personnel, development of the charter of lifestyle and legislation, illustration of citizen’s right, clarifying coexistence regulations of Muslims and people of The Book and the cultural fight against ignorant behavior of Abbasid caliphs such as Motevakel, and he  succeeded to make cultural changes among the Islamic nation and to provide the ground for achieving the health and happiness of Islamic community. 
Utilizing the descriptive-analytical method, the present article studies the cultural management of Islamic nation by Imam Hadi (PBUH) and tests this hypothesis that Imam Hadi as a divine leader provided the ground for the cultural management by recognition of the intellectual and cultural trends of his time with the centrality of the guidance of community by taking various strategies and succeeded to make intelligent changes and guide the community. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Ali ibn e- Mohammad
  • cultural management
  • Islamic community
  • cultural strategy

عنوان مقاله [العربیة]

دور الامام علی بن محمد(ع) فی الهندسة الثقافیة للامة الاسلامیة

چکیده [العربیة]

تولى الامام علی بن محمد(ع)، الامامة و القیادة الفکریة و الثقافیة للشیعة فی عصر عاصفٍ ملیئ بالفتن و الاضطرابات السیاسیة بین عامی 220 و حتى 254 من الهجرة. فکان علیه السلام، بالاضافة لما لدیه من مقام الامامة الالهیة، یمتاز بتربیة فریدة و بصیرةٍ و وعی و علم ثقافی واسع بالاضافة الى سلوک ثقافی متعال. فکان الامام الهادی(ع) یمتلک الاستراتیجیة و الدوافع الثقافیة القویة من أجل الهندسة الثقافیة و هدایتها. و بذلک کان لدیه خطة فی القیادة و الهدایة الثقافیة للمجتمع بالاضافة الى بناء النُظُم الثقافیة و النمو العلمی و التربوی. ساهم الامام فی التغییر الثقافی للامة الاسلامیة و تمهید الطریق لنیلها السلامة و السعادة من خلال تأکیده على التطور العلمی و الدعوى للتعلیم و صناعة العلم و الفکر، بالاضافة الى تأسیس مرکز اتصالات سرّی، بناء الکوادر و تربیة النفوس، تدوین میثاق نمط الحیاة و سنّ القوانین و تحدید حقوق المواطنة و تبیین أسس التعایش بین المسلمین و أهل الکتاب و المواجهة الثقافیة لسلوک الخلفاء العباسیین الجاهلیة کالمتوکل.

هذا المقال و باسلوب وصفی – تحلیلی سیبحث هندسة الامام الهادی(ع) الثقافیة للامة الاسلامیة و سیختبر النظریة التالیة فی "أن الامام الهادی باعتباره قائداً الهیاً و عن طریق معرفته بالتیارات الفکریة و الثقافیة لعصره وبالترکیز على هدایة المجتمع، مهّد مسیرة القیادة الثقافیة باستخدامه استراجیات متنوعة فی الحقل الثقافی و نجح فی ایجاد تغییرات ذکیة و هدایة المجتمع"

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الامام علی بن محمد(ع)
  • الهندسة الثقافیة
  • الامة الاسلامیة
  • الاستراتیجیة الثقافیة