زمینه‌ها و عوامل طرحِ اندیشه سیاسی «قیام به سیف» در قرن دوم هجری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته حوزه علمیه قم و دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران

چکیده

یکی از اندیشه‌های بنیادین و مؤثر در تحولات سیاسی و مذهبی تاریخ ‌اسلام در قرن دوم هجری، ضرورت مقابله مسلحانه رهبران دینی بر ضدّ خلفا و حاکمان اموی و عباسی بود. این باور، با پیگیری مداوم از سوی زیدبن‌علی (م 122ق) علیه حکومت اموی بروز یافت و بعدها نیز توسط زیدی‌مسلکان با عنوان «قیام به سیف» دنبال شد.
نوشتار حاضر، بر آن است با بهره‌گیری از نظریه «محرومیت نسبی» رابِرت‌گِر، زمینه‌ها و عوامل شکل‌گیری این عقیده را بررسی نماید. یافته‌های تحقیق، بیانگر آن است که محرومیت پیش‌رونده جامعه شیعی، به دلیل تحولات تاریخی پس از عصر نبوی، به‌تدریج سبب تمرکز نارضایتی آنان بر اهداف سیاسی شد و از سوی دیگر، توجیهات هنجاری و سودجویانه، زید و زیدی‌مسلکان را به پافشاری بر این باور، و فرهیختگان و عموم جامعه را به استقبال از آن، تشویق نمود

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Grounds of Political Thought of “Armed Uprising” in the Second Century After Hijrah

نویسنده [English]

  • Ruhollah Tohidiniya
Ph. D. student of History of Islam, Teheran University
چکیده [English]

One of the fundamental and effective considerations in the political and religious development of history of Islam in the second century was the necessity of the equipped confrontation of religious leaders against the Abbasid and Umayyad caliphs and rulers.
This belief was manifested with the continuous perusing of Zeid ibn e- Ali (122 After Hijrah) against Umayyad government and later on, it was followed by Zeidiyeh under the title of equipped upraising.
The present writing is to investigate the grounds and elements of developing this belief by taking advantage of Robert Gurr’s “relative deprivation theory”.
The findings of research presents that the developing deprivation of Shiite society gradually led to their dissatisfaction towards the political objectives due to the historical developments in era of Prophet Mohammad PBUH and on the other hand, the standard and beneficial justifications encouraged Zeid and its followers towards insisting on this belief as well as its welcoming by the elites and people of community

کلیدواژه‌ها [English]

  • equipped upraising
  • Shi’ah political thought
  • Zeid ibn e- Ali
  • Zeidiyeh
  • Robert Ger