مبانی و سازوکارهای دگرگونی فرهنگی در عصر نبوی(ص)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه تاریخ دانشگاه الزهرا

چکیده

حاصل بیست سال دعوت علنی و تبلیغات مستمر پیامبر(ص)؛ فرو پاشی نظام جاهلی بود. این تلاش بی وقفه از یک سو باورهای ریشه­دار و عادت­های  انعطاف ناپذیر حیات قبیله­ای را ویران نمود و از سوی دیگر بر ویرانه های آن،  هنجارها، الگوها و ارزش­هایی همنوا با ساخت جامعه اسلامی ایجاد کرد. در این مسیر دشوار آموزه­های قرآنی و تعالیم وحیانی و فعالیت­های فرهنگی پیامبر اکرم(ص)، در دگرگونی اجتماعی نظام جاهلی مؤثر افتاد. وی با ابزارهای اخلاقی مبتنی بر اعتماد سازی عمومی، انگاره­های فرهنگ اسلامی را ترویج و تقویت نمود و با تصحیح ارتباطات فردی و تغییر رفتار جمعی، ظرفیت­های اجتماعی را برای تحقق درونی­سازی ارزش­ها توسعه بخشید. در این میان، عامل مؤثر در تسریع این روند و هنجارهای اسلامی، مجموعة احکام قرآنی شامل وظایف،تکالیف و حقوق فردی و اجتماعی بود که با تأکیدها و نظارت پیامبر اکرم(ص)فرایند فرهنگ پذیری و اجتماعی شدن نیز محقق شد. نوشتار حاضر چگونگی دگرگونی  فرهنگی  و درونی­سازی ارزشی در عصر نبوی(ص) را مورد بررسی قرار می­دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Fundamentals and Ways and Means of Cultural Change in the Prophet’s Age

نویسنده [English]

  • Fatemeh Jan-Ahmadi
چکیده [English]

The result of twenty years of open invitation and constant missionary work by the Prophet (S) was the extinction of the pre-Islamic Arab Jahili order. This relentless effort on the one hand destroyed the deep-rooted beliefs and inflexible habits of tribal life and on the other, established norms, patterns, and values compatible with an Islamic society on the ruins of the old order. On this difficult road, Qur’anic and divine teachings plus the Prophet’s cultural activities played a vital role in revolutionizing the Jahili social order. Using ethical means to promote confidence-building among the public, the Prophet spread and reinforced the various elements of Islamic culture throughout the society. Rectifying relations among individuals and reforming collective behavior, he also expanded the existing social capacity for the realization and internalization of the new values. The most fundamental element in accelerating this process and promoting the new Islamic norms was the Qur’anic precepts including individual and social duties and rights that were culturally and socially guided and institutionalized under the direct supervision of the person of the Prophet (S). This paper studies and discusses the process of Islamic cultural and social internalization and institutionalization during the Prophet’s lifetime.    

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prophet’s age
  • cultural change
  • social change
  • Social Control
  • internalization of values
  • Islamic norms