کارشناس ارشد تاریخ اسلام و عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
چکیده
مونتگمری وات (2006 م) خاورشناس برجسته اسکاتلندی در مقالهای با عنوان «شیعه در دورة بینامیه» با نگاهی جامعهشناختی به بررسی وضعیت شیعیان در این دوره پرداخته است. وی با اشاره به اشتراکات سیاسی و اختلافات اعتقادی شیعیان و خوارج، ریشه اختلافها و مغایرت میان شیعیان (که هسته اصلی آنان از قبایل جنوبی یمن بودند) با خوارج (که از قبایل شمالی بودند) را خاستگاه قومی افراد حاضر در قیامها و تحرکات میداند. هم چنین وات با اشاره به موفقیت نظامی قیام مختار، دستاورد مهم این قیام را جلب حمایت موالی و ظهور این دسته به عنوان حامیان شیعه میداند. ادعای مختار مبنی بر مأموریت از طرف محمد حنفیه که بعدها موجب پیدایش فرقه کیسانیه شد و همچنین امتزاج فرهنگی میان برخی اعراب حامی مختار، اعراب و مسیحیان ساکن بین النهرین و موالی که ریشه غیر عربی داشتند نیز از نکات قابل توجه در مقاله وات به شمار می رود. وی در پایان با اشاره به قیام ناموفق عبدالله بن معاویه، عامل اصلی موفقیت عباسیان را شعار جلب رضایت خاندان پیامبر6 و گردآوردن شیعیان در اطراف خود بیان میکند. غفلت یا کم توجهی به عوامل درون دینی فعالیت شیعیان و منحصر دانستن علل در عوامل اجتماعی و بیرونی از جمله عواملی است که تحلیلهای خاورشناسان را با کاستیهایی همراه میکند. این نوشتار کوشیده است ضمن ترجمة مقاله وات کاستیهای آن را هم در معرض دید قرار دهد.
رزاقی موسوی, سید قاسم. (1390). بررسی انتقادی دیدگاه ویلیام مونتگمری وات دربارة شیعه در دورة بنی‌امیه. تاریخ اسلام, 12(شماره 4 - زمستان 90 - مسلسل 48), 75-108.
MLA
سید قاسم رزاقی موسوی. "بررسی انتقادی دیدگاه ویلیام مونتگمری وات دربارة شیعه در دورة بنی‌امیه", تاریخ اسلام, 12, شماره 4 - زمستان 90 - مسلسل 48, 1390, 75-108.
HARVARD
رزاقی موسوی, سید قاسم. (1390). 'بررسی انتقادی دیدگاه ویلیام مونتگمری وات دربارة شیعه در دورة بنی‌امیه', تاریخ اسلام, 12(شماره 4 - زمستان 90 - مسلسل 48), pp. 75-108.
VANCOUVER
رزاقی موسوی, سید قاسم. بررسی انتقادی دیدگاه ویلیام مونتگمری وات دربارة شیعه در دورة بنی‌امیه. تاریخ اسلام, 1390; 12(شماره 4 - زمستان 90 - مسلسل 48): 75-108.
)