درآمدی بر چیستی تمدّن اسلامی از دیدگاه مستشرقان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گرایش تاریخ و تمدن اسلامی، دانشگاه معارف اسلامی.

2 استادیار گروه تاریخ دانشگاه الزهرا(سلام الله علیها) تهران.

چکیده

تمدن پژوهی در نظام علمی غرب، سابقه­ای دیرینه دارد و چیستی تمدن اسلامی از این قاعده مستثنا نیست. هدف اصلی نگارش این مقاله، شناخت چیستی تمدن اسلامی براساس تنوع رویکردها است. با توجه به مفهوم شناسی تمدن با رویکردهای ماهیت نگر، تمایزنگر، علت­نگر و تحلیل مفهومی و با توجه به برخی ویژگی­های تمدن مانند نظام اجتماعی، این جهانی بودن، هماهنگی و همسویی عناصری آن، هویت و پویایی تمدن و سنخ شناسی مطالعات تمدنی در نظام علمی غرب، حداقل پنج رویکرد درباره چیستی تمدن اسلامی قابل استخراج است: رویکرد قائل به وحدت در عین تنوع تمدن اسلامی، رویکرد قائل به شأن استقلالی تمدن اسلامی، رویکرد قائل به شأن اسلامی - ایرانی و عاریه­ای تمدن اسلامی، رویکرد قابل به جوهرة غیر تمدنی و فرهنگی آن­چه تمدن اسلامی نامیده می­شود؛ رویکرد قائل به جوهرة عربی داشتن تمدن اسلامی. این مقاله، با رویکرد منطقی – تاریخی و با روشی مبتنی بر استقراء تاریخی این پنج رویکرد را کاویده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Prelude to the Nature of Islamic Civilization in View of Orientalists

نویسندگان [English]

  • seyyed Zia al-Din Mirmohammadi 1
  • Mohammadreza Barani 2
1
2
چکیده [English]

Seeking civilization in the scientific system of the west would be of long history and the nature of Islamic civilization could not be exempt from this principle. The main purpose of writing this article is to identify the nature of Islamic civilization on the basis of the variety of approaches. Considering the conceptology of civilization through the nature based, distinction based, cause based approaches as well as conceptual analysis in addition to considering some properties of civilization such as social order, this worldliness, the conformity between its elements, the nature and dynamism of civilization, as well as the study of the origin of civilized studies in the scientific system of the west, it could be extracted at least five approaches related to the nature of Islamic civilization.  The approach believing in the unity along with the variety of Islamic civilization, the approach believing in the independency status of Islamic civilization, the approach believing in the Islamic-Iranian and borrowed status of Islamic civilization, the approach believing in the uncivilized and cultural essence of whatever called Islamic civilization; the approach believing in the Arabian essence of Islamic civilization of this article with logical-historical approach along with a method on the basis of historical induction has been investigated in this regard.