رابطه‏ ى اسلام و ایران؛ رویکرد تمدنى‏

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه امام صادق(ع).

چکیده

نظریه‏پردازان تمدن، عوامل مختلفى را براى شکل‏گیرى یک تمدن برشمرده‏اند و گاه به تأثیر باورهاى دینى در فرایند توسعه و پیشرفت تمدن توجه داشته‏اند؛ ولى عنصر دین به عنوان جوهره‏ى تمدن، هنوز جایگاهى شایسته در این نظریه‏ها نیافته است. از سوى دیگر درباره‏ى نقش و رسالت دین اندیشمندان دین‏شناس و جامعه‏شناسان دین دیدگاه‏هایى متفاوت ارائه کرده‏اند. اگر تمدن‏سازى را نیز در حیطه‏ى هدایت که رسالت اصلى دین است، بدانیم؛ آن گاه مى‏توانیم از توانمندى دین و آموزه‏هاى دینى در حوزه‏ى تمدن‏سازى و ساز و کار آن سخن به میان آوریم. آموزه‏هاى دین در حوزه‏ى تمدن‏سازى با هر قوّت و توانى که باشد، بسان بذرى است که اگر در محیطى مناسب افشانده نشود عینیت و تحقق بیرونى نخواهد یافت. بررسى وضعیت ایران قبل و پس از ظهور اسلام و نیز بررسى وضعیت جامعه‏ى یکپارچه‏ى اسلامى پیش و پس از گرویدن ایرانیان به این جامعه مى‏تواند ما را به سمت درکى کلى‏از تعامل آنها رهنمون باشد. مطالعات تاریخى نشان مى‏دهد که یکى از سرزمین‏هایى که اسلام توانست توانمندى خود را براى تمدن سازى در آن به اثبات برساند، ایران زمین بود. در نگاهى کلى مى‏توان گفت برترین خدمت ایران به اسلام فراهم ساختن زمینه‏اى براى تجلّى قدرت تمدن‏سازى دین بود و از جمله خدمت‏هاى اسلام به ایران نیز جهت دادن به توان تمدنى ساکنان این سرزمین کُهن بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

THE RELATION OF ISLAM AND IRAN; A CIVILIZATIONAL APPROACH

نویسنده [English]

  • Mohsen alviri
چکیده [English]

The theorists of civilization, have considered the diffrent factors which have a significant role in forming a civilization and sometimes they have paid attention to the role of the religious beliefs in the process of development and progress of civilization. But the factor of religion as the essence of civilization has not found its proper role among these theories. On the other hand the theologian thinkers and the sociologist of religion have offered the different opinions. If we consider civilization making in the sphere of guidance whic is the main responsibility of the religion, then we can talk about the efficiency of religion and religion teachings in the realm of civilization making and its requirements. Religious teachings in the sphere of civilization making, regardless of their efficiency, will not be successful if we apply them in an improper conditions, like the seeds in a tough ground. Studying the condition of Iran before and after the manifestation of Islam and also examining the Islamic united society befor and after the Iranian entrance into this society can help us in perceiving their relations. The historical studies indicates that Iran was one of the areas that Islam could prove its own capability for civilization making there. In a general view we can say the best service of Iran to Islam was preparing the suitable conditions for the manifestation of religion's power in civilization making, and one of the services of Islam to Iran was conducting the civilization of the people who lived in this territory.