بررسی و تحلیل نقش سیاسی و فرهنگی شاه‌طاهر در گسترش مذهب تشیع در دکن عصر نظام‌شاهیان (1004-896 ه.ق)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه ایلام، تاریخ اسلام، (نویسنده مسئول)

2 استادیار تاریخ ایران دوره اسلامی، دانشگاه ایلام

3 کارشناسی ارشد تاریخ تشیع، دانشگاه ایلام

10.22081/hiq.2023.74341

چکیده

نظام‌شاهیان (حک: 1046-895 ه‌ق) یکی از امارت‌های مهم شیعی در دکن در جنوب هندوستان بود که توسط احمد نظام‌شاه (916-895 ه.ق) با مرکزیت شهرهای «جونار» و «احمدنگر» تأسیس شد. یکی از مسائل مهم در پیوند با این حکومت، جایگاه و نقش نخبگان و عالمان شیعی همچون شاه­طاهر (952-880 ه.ق) در تحولات مذهبی حکومت و جامعه­ی مسلمانان هند در این دوره است. پژوهش حاضر می‌کوشد با روش توصیفی ـ تحلیلی نقش شاه­طاهر (952-880 ه.ق) را در ترویج و گسترش مذهب تشیع در دکن بررسی کند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که استفاده از سیاست به نفع مذهب تشیع، زمینه‌سازی اذهان عموم، تشکیل جلسات مناظره با علمای مختلف، دعوت از عالمان مشهور شیعه برای تدریس در مدرسه «لنگر دوازده امام» در احمدنگر، اعمال‌نفوذ بر حکمرانان نظام‌شاهی، تدریس در مدرسه­های مذهبی احمدنگر، حمایت از برگزاری مراسم عاشورای حسینی، تلاش برای برقراری مناسبات حسنه بین نظام‌شاهیان و صفویان و جلب کمک‌های شاه‌طهماسب، استفاده کوتاه‌مدت از تقیه به هنگام خطر و زمینه‌سازی برای مهاجرت شیعیان ایرانی به دکن ازجمله مهم‌ترین فعالیت‌های شاه­طاهر در ترویج مذهب تشیع در فلات دکن بوده است که تأثیرات شگرفی درزمینه حیات علمی و فرهنگی و اجتماعی شیعیان هند بر جای گذاشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Investigation of Political and Cultural Role of Shah Taher regarding the Propgation of Shiism in Deccan in the Nezam Shahid Era (896- 1004 A. H)

نویسندگان [English]

  • Siavash Yari 1
  • Moslem Solemaniyan 2
  • Fatemeh Mohsenbaigi 3
1 Associate professor of history of Islam. Ilam university
2 Assistant professor of history of Iran in Islamic period, Ilam university
3 M. A in history of shiism, Ilam university
چکیده [English]

Nezam Shahid (895-1046 A. H) was one of the important Shiite emirates in Deccan located in southern India and founded by Ahmad Nezam Shah (895- 916 A. H) with the centrality of "Junar" and "Ahmadnagar" cities. One of the important issues related to this government is the position and role of Shiite elites and scholars such as Shah Taher (952- 880 A. H) in the religious developments of government as well as the society of Indian Muslims in this era. The present study tries to investigate the role of Shah-Taher (880-952 A. H) in the propagation of Shi'ism in Deccan relying on the descriptive-analytical method. The findings of the research clarify that the use of politics in favor of the Shiism, preparing the public minds, holding sessions of disscussion with various scholars, inviting famous Shiite scholars to teach at "Langar Davazdah Imam" school in Ahmadnagar, exerting influence on the rulers of Nezam Shahid, teaching in the Religious schools of Ahmadnagar, supporting Ashura Hosseini ceremony, trying to develop good relations between the Nezam Shahid and Safavids and seeking the help of Shah Tahmasab, the short-term taking advantage of precautionary concealment in time of danger and providing the groundwork for the migration of Iranian Shiites to Deccan are considered as the most important actions of Shah Taher in propagating Shiism in Deccan Plateau leaving a tremendous impact on the scientific, cultural and social life of Shiites in India

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shah Taher
  • Nezam Shahid
  • Indian Shiites
  • Deccan
  • Ahmadnagar

عنوان مقاله [العربیة]

مراجعة وتحلیل للدور السیاسی والثقافی للشاه طاهر فی نشر مذهب التشیّع فی الدکن فی عصر النظام شاهیّین (896 ـ 1004 هـ )

چکیده [العربیة]

إمارة النظام شاهیّین (حک 895 ـ 1046 هـ ) هی إحدى الإمارات الشیعیّة المهمّة فی منطقة الدکن الواقعة فی جنوب الهند، وکان الذی أسّسها هو أحمد نظام شاه (895 ـ 916 هـ ) ومرکزها مدینتَی (جونار) و (أحمد نگر). وإحدى المسائل المهمّة ذات الصلة بهذه الحکومة هی مکانة ودور النُّخَب وعلماء الشیعة کشاه طاهر (880 ـ 952 هـ ) فی تطوّرات العقیدة المذهبیّة للحکومة والمجتمع الإسلامی فی الهند فی هذه الفترة. والتحقیق الحالی یهدف إلى البحث بأُسلوب وصفی تحلیلی عن دور شاه طاهر (880 ـ 952 هـ ) فی تعریف ونشر مذهب التشیّع فی الدکن. وتشیر نتائج التحقیق إلى أنّ أهمّ نشاطات شاه طاهر ومبادراته فی نشر مذهب التشیّع فی الدکن هی استثماره للسیاسة لصالح مذهب التشیع، وتهیئة أذهان الناس له، وعقد جلسات المناظرة مع مختلف العلماء، ودعوة مشاهیر علماء الشیعة للتدریس فی مدرسة «لنگر دوازده امام» فی أحمد نگر، والتأثیر على الحکّام النظام شاهیّة، والتدریس فی المدارس الدینیّة فی أحمد نگر، ودعم وإسناد إحیاء مراسم عاشوراء الحسینیّة، والسعی لإقامة العلاقات الجیّدة بین النظام شاهیّین والصفویّین والحصول على مساعدات شاه طهماسب، والاستفادة من التقیّة لفترةٍ قصیرة أثناء وجود الخطر، وتوفیر ممهّدات مهاجرة الشیعة الإیرانیّین إلى منطقة الدکن. وقد کان لکلّ هذه الخطوات تأثیراتها الرائعة فی مجالات الحیاة العلمیّة والثقافیّة والاجتماعیّة لشیعة الهند.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • شاه طاهر
  • النظام شاهیّین
  • شیعة الهند
  • الدکن
  • أحمد نگر