صفحه اصلی فهرست مقالات مشخصات مقاله
فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام
شماره‌های پیشین نشریه
دوره دوره 20 (1398)
دوره دوره 19 (1397)
دوره دوره 18 (1396)
دوره دوره 17 (1395)
دوره دوره 16 (1394)
دوره دوره 15 (1393)
دوره دوره 14 (1392)
دوره دوره 13 (1391)
دوره دوره 12 (1390)
دوره دوره 11 (1389)
دوره دوره 10 (1388)
دوره دوره 9 (1387)
دوره دوره 8 (1386)
دوره دوره 7 (1385)
دوره دوره 6 (1384)
دوره دوره 5 (1383)
دوره دوره 4 (1382)
دوره دوره 3 (1381)
دوره دوره 2 (1380)
دوره دوره 1 (1379)
رحیم پور ازغدی, طاهره, آزاد, علیرضا. (1398). عوامل گسترش هژمونی شیعه در عصر صفویه. فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام, 20(تابستان 98 - مسلسل 78), 225-258. doi: 10.22081/hiq.2019.67357
طاهره رحیم پور ازغدی; علیرضا آزاد. "عوامل گسترش هژمونی شیعه در عصر صفویه". فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام, 20, تابستان 98 - مسلسل 78, 1398, 225-258. doi: 10.22081/hiq.2019.67357
رحیم پور ازغدی, طاهره, آزاد, علیرضا. (1398). 'عوامل گسترش هژمونی شیعه در عصر صفویه', فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام, 20(تابستان 98 - مسلسل 78), pp. 225-258. doi: 10.22081/hiq.2019.67357
رحیم پور ازغدی, طاهره, آزاد, علیرضا. عوامل گسترش هژمونی شیعه در عصر صفویه. فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام, 1398; 20(تابستان 98 - مسلسل 78): 225-258. doi: 10.22081/hiq.2019.67357

عوامل گسترش هژمونی شیعه در عصر صفویه

مقاله 8، دوره 20، تابستان 98 - مسلسل 78، پاییز 1398، صفحه 225-258  XML اصل مقاله (720.29 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/hiq.2019.67357
نویسندگان
طاهره رحیم پور ازغدی1؛ علیرضا آزاد2
1‌استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
2‌استادیار گروه علوم قرآن و حدیث
چکیده
ابعاد فرهنگی ـ مذهبی دوران صفویه (907 – 1187ق) و ریشه‌های اندیشه‌ای آن، کم و بیش به وسیله پژوهش‌گران بررسی گردیده است. با این حال، کاربست برخی نظریه‌ها می‌تواند نگاه‌های تحلیلی و تعلیلی را برای واکاوی دوره‌های تاریخی و گذارهای فرهنگی قوت بخشد. مقاله حاضر می‌کوشد براساس نظریه هژمونی گرامشی به عنوان یکی از مهم‌ترین نظریه‌های سیاسی _ فرهنگی قرن بیستم میلادی و با تکیه بر اسناد تاریخی  و روش توصیفی_ تحلیلی، عوامل هژمونی فرهنگی شیعه را در دوران صفویه بررسی نماید.
بر اساس یافته‌های این مقاله، مواردی مانند توسعه سازمان روحانیت در نقش یک نهاد اندیشه‌محور، حمایت از فقهای برجسته به عنوان نخبگان فرهنگی برای گسترش مذهب رسمی حکومت، ترویج آیین‌های مذهبی برای کامیابی در رویاروی‌های فرهنگی و اهتمام به مقدسات شیعه با هدف یکسان‌سازی فرهنگ عامیانه از عوامل ایجاد این هژمونی بوده است.
کلیدواژه‌ها
صفویه؛ هژمونی فرهنگی؛ فرهنگ شیعی؛ نظریه گرامشی؛ روحانیان شیعه
عنوان مقاله [English]
The Reasons of Development of Shi’a Hegemony in Safavid Era
نویسندگان [English]
tahereh rahimpoor azghadi1؛ alireza azad2
1Assistant Professor of Maaref Department, Ferdowsi University of Mashhad
2Assistant Professor of Quran and Hadith Science
چکیده [English]
Cultural-religious dimensions and its intellectual roots in Safavid era (907-1187 after hijrah), has been somehow investigated by the researchers. However, the application of some theories can strengthen the analytical views towards the study of historical eras and cultural changes. The present article tries to investigate the elements of cultural hegemony of Shi’a in Safavid era on the basis of theory of Gramsci hegemony being considered as one of most important political-cultural theories in the 20th century by relying on the historical documents as well as the descriptive-analytical method. According to the findings of this article, the elements such as developing the clerical organization playing the role of intellectual institute, supporting the outstanding jurisprudents as the cultural elites for the propagation of formal religion of government, propagating the religious traditions and sticking to the sacred issues of Shi’a with the purpose of unification of common culture are considered as the reasons of development of this hegemony.
کلیدواژه‌ها [English]
Safavid, cultural hegemony, Shiite culture, Gramsci theory, Shiite clergymen
عنوان مقاله [العربیة]
أسباب تمدد الاختراق الثقافی للشیعة فی العهد الصفوی
چکیده [العربیة]
نالت دراسة الأبعاد الثقافیة و الدینیة للعهد الصفوی(907 – 1187ق) و جذورها الفکریة، بعض الاهتمام من قبل الباحثین. مع ذلک، توظیف بعض النظریات فی البحوث، تمدنا بالنظرة الفاحصة و النقد التحلیلی و التعلیلی فی دراسة العصور التأریخیة و أطواره الثقافیة. تأسیسا على ذلک جاء البحث، لیدرس عناصر الاختراق الثقافی للشیعة فی العهد الصفوی استنادا إلى أحدث النظریات السیاسیة و الثقافیة فی القرن العشرین _نظریة الاختراق و الهیمنة لغرامشی - و اعتمادا على الوثائق التأریخیة عبر توظیف المنهج الوصفی التحلیلی. وفقا لمعطیات البحث و ما خلص إلیه، أن من أهم أسباب الهیمنة و الاختراق الثقافی فی العصر الصفوی هو العمل على توسیع النظام الدینی و المنظمات الدینیة باعتبارها مؤسسة منهجیة و عقلانیة، و دعم کبار الفقهاء باعتبارهم ممثلی النخبة الثقافیة من أجل نشر المذهب الشیعی و الرسمی للبلاد و ترویج الشعائر و الطقوس الدینیة بغیة التصدی للمواجهات الثقافیة و الاهتمام بالرموز المقدسة عند الشیعة من أجل توحید الثقافة العامة و الفولکور الشعبی.
کلیدواژه‌ها [العربیة]
الصفویة، الاختراق الثقافی، الثقافة الشیعیة، نظریة غرامشی، علماء الدین الشیعة
مراجع
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 107
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 126