قلندران حیدری در جامعه خراسان عهد مغول و ایلخانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه تبریز

2 دانشیار تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه تبریز

10.22081/hiq.2019.67356

چکیده

قلندران حیدری یکی از گروه‌های فرهنگی و مذهبی اثرگذار در جامعه خراسان عهد مغول و ایلخانی بودند. مقاله حاضر در پی بررسی بستر تاریخی، سیاسی و امنیتی ظهور‌ این گروه و تعامل آنها با دیگر طریقت‌های صوفیانه و آداب و تشکیلات آنها است. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تأکید بر میراث ادبی و تصوف ایران اسلامی به ویژه خراسان، پس از بررسی زمینه‌های پیدایش این گروه، برای آگاهی از تبار آنها، تاریخ زندگی قطب‏الدین حیدر زاوه‌ای که انتساب گروه به وی است و ارتباط وی با معاصرینی، چون سیف-الدین باخرزی و عطار نیشابوری و روابط این گروه با طریقت چشتیه را بررسی می‌کند. ساختار تشکیلاتی گروه، آداب و رسوم آنها، تشریفات ورود اعضای جدید به آن، دو دوره خوشنامی و بدنامی تاریخ آنها و چگونگی و چرایی پیدایی هر یک و سرانجام قضاوت تاریخ درباره آنها از دیگر مطالبی است که مقاله حاضر به آن می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Haidari Ascetics of Khorasan in Mongolian and Ilkhani Era

نویسندگان [English]

  • Abdorraouf Nasiri Jozqani 1
  • Alireza Karimi 2
1 Ph. D Student of History of Iran after Islam, Tabriz University
2 Associate Professor of History of Iran after Islam, Tabriz
چکیده [English]

Haidari calenders (ascetics) were considered as one of the effective cultural and religious groups in Khorasan in time of Mongolians and Ilkhani. The present article is to investigate the historical, political and security ground of the advent of this group and their interaction with the other Sufi paths as well as their traditions and organizations. Taking advantage of the descriptive-analytical method and putting emphasis on the literary inheritance of Islamic Iran particularly Khorasan, the present article investigates the biography of Qotbeddin Heidar e- Zaveh’ee and his relationship with his concurrents such as Seifoddin Bakherzi and Attar e- Neishaboori and the relationship of this group with Chashtiyeh path after studying the grounds of development of this group to get awareness of their origin. The structure of this group, their traditions, the ceremonial of entering new members to the group, two phases of their infamous and reputable history as well as the how and why of their advent and finally the judgement of history towards them are the issues investigated in the present article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Heidari calenders
  • Qotbeddin Heidar e- Zaveh’ee
  • Khorasan
  • Sophists
  • Ilkhani era

عنوان مقاله [العربیة]

القلندریة الحیدریة (طریقةصوفیة) فی خراسان فی العهد المغولی و الإیلخانی

چکیده [العربیة]

تعد القلندریة الحیدریة و هی طریقة صوفیة؛ ضمن المجموعات الثقافیة و الدینیة الأکثر تأثیرا فی المجتمع الخراسانی فی العهد المغولی و الإیلخانی .عالجت هذه الورقة البحثیة ،أسباب نشأتها التأریخیة و السیاسیة و الأمنیة و کیفیة تعاطیها و تواصلها مع سائر الطرق الصوفیة و کذلک الحدیث عن آداب تلک الطریقة و تنظیمها.
یسعى هذا المقال، أن یزیح الستار عن التراث الأدبی و الصوفی فی إیران خاصة فی منطقة خراسان و أن یمیط اللثام عن تاریخ الطریقة القلندریة و أسباب ظهورها بعد التطرق إلى تاریخ حیات مؤسسها "قطب الدین الزاوه ای "وعلاقته بمعاصریه من الصوفیة کسیف‌الدین الباخرزی و عطار النیسابوری و علاقة الأخیرین بالطریقة" الجشتیة "عبر توظیف المنهج الوصفی- التحلیلی. فضلا عن ذلک، تطرق المقال إلى تنظیم هذه الطریقة و الآداب و المراسیم التی یجب أن یراعیها الوافد الجدید فی التنظیم و دراسة ماضیهم السیء و الحسن و أخیرا حکم التأریخ علیهم.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • القلندریة الحیدریة
  • قطب‌الدین حیدر الزاوه‌ای
  • خراسان
  • الصوفیة
  • العهد الإیلخانی