نیشابور و پایگاه علمی آن از منظر یاقوت حموی مطالعه موردی سده های چهارم تا ششم هجری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه الزهراء

چکیده

نیشابور از شهرهای شرق اسلامی است که در دوره هایی از تاریخ اسلامی  در علوم و توسعه آن جایگاهی ممتاز داشت. توجه علمای بزرگ به این شهر و حتی اقامت در آن، نیشابور را به یکی از مهم‌ترین مراکز علمی آن دوران تبدیل کرد. موقعیت ممتاز نیشابور، جغرافی نویسانی چون یاقوت حموی را به ارائه گزارشی در خور از این شهر وا داشته است.
 یاقوت حموی تاریخ و تحولات این شهر را در کتاب معجم البلدان و شرح حال علما، متفکران و ادبای این دیار را در معجم الادباء آورده است. این امر سبب شده است که یکی از غنی ترین گزارش‌ها درباره نیشابور فراهم شود. حضور اندیشمندان و صاحب نظران در سده های چهارم به بعد به رونق علمی آن شهر افزود و اوج  آن تا پیش از حمله مغول زمینه رشد و تعالی را برای آنان  فراهم آورد.
بررسی وضعیت شهر نیشابور در سده های فوق و یافتن علل و چگونگی تحولات علمی آن با اتکا به نوشته های یاقوت حموی از اهداف این مقاله است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

from the View of Yaghut al-Himawi A Case Study of 4th to 6th Centuries (A.H.L.)

نویسنده [English]

  • Shahla Bakhtiyari
چکیده [English]

Neyshabur is an eastern Islamic city which enjoyed a prominent position in science and its development and spread in certain periods of Islamic era. The attention paid by great scholars to this city and even selecting it as their place of living had turned Neyshabur into one of the most important scientific centers of those periods. The prominent status of Neyshabur in antiquity had caused well-known geographers such as Yaghut al-Himawi to write comprehensive reports on this city.
Yaghut al-Himawi has included the history and various developments of the city in “Mu‘jam ul-Buldan” and written about the biography of scholars, thinkers and literary figures of the city in “Mu‘jam ul-Udaba’.” This arrangement has created one of the richest reports about the city of Neyshabur. The presence of thinkers and opinion-makers from the 4th century (A.H.L.) onwards added to the scientific prosperity of the city making it reach its zenith of success just before the Mongol invasion.
A review of the status of the city of Neyshabur in the aforementioned centuries and finding the reasons and ways and means of its scientific development by browsing through the Yaghut al-Himawi’s writings are among the objectives of this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Neyshabur
  • Yaghut al-Himawi’s scientific base
  • “Mu‘jam ul-Buldan”
  • “Mu‘jam ul-Udaba’