بررسی مقایسه‌ای روایت‌های متفاوت تاریخ‌نگاران قرن‌های سوم و چهارم هجری از رویدادهای قفقاز در دو قرن نخست هجری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه اصفهان

2 عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان (نویسنده مسئول)

3 دانشیار و عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

10.22081/hiq.2021.69712

چکیده

بررسی منابع تاریخی حوزه قفقاز در قرن‌های سوم و چهارم هجری نشان می‌دهد در پاره‌ای روایت‌های مربوط به این منطقه مانند فتح قفقاز، رویداد بلنجر، فتح البیضاء و دامادی خاقان خزر آشفتگی‌هایی وجود دارد. این پژوهش می‌کوشد با روش وصفی ـ تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه‌ای و با هدف روشن‌تر ساختن تاریخ‌نگاری قفقاز در حوزه خلافت شرقی با بررسی مقایسه‌ای منابع مختلف و آرای پژوهش‌گران حوزه قفقاز با نگاهی تازه به واقعیت این رویدادها و زمان دقیق آن بنگرد. این پژوهش نشان می‌دهد که در موارد اختلافی، تردیدی در اصل رویداد در منابع وجود ندارد ولی گاه، خطاهایی در انتساب برخی رویدادها به اشخاص و یا زمان وقوع رویدادها به چشم می‌خورد که با بررسی‌های دقیق تاریخی می‌توان آنها را برطرف ساخت

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study on The Different Narrations of Historians in the Third and Fourth Centuries on Caucasus Events

نویسندگان [English]

  • mohammadreza keyvani 1
  • Fereudoun Allahyari 2
  • Mostafa Pirmoradiyan 3
1 Ph. D candidate of history of Islam, Isfahan university
2 Faculty member of history department, Isfahan university
3 Assistant professor and Faculty member of history department, Isfahan university
چکیده [English]

The study of historical sources of Caucasus domain in the third and fourth centuries illustrates that there is some disorder in some narrations related to this region such as the conquest of Caucasus, the event of Balanjar, the conquest of Baytha and Khaqan e- Khazar. This research tries to have a new look towards the reality of these events and their exact time of happening by taking advantage of descriptive-analytical method of research and the library sources with the purpose of more crystallization of Caucasus historiography in the domain of eastern caliphate as well as the comparative study of different sources and ideas of researchers in the area of Caucasus. This research shows that there is no uncertainty in the event itself considering the existing sources but sometimes there are some errors in regard with the attribution of some events to the individuals or their time of happening which could be removed through the exact historical investigation

کلیدواژه‌ها [English]

  • Caucasus
  • Islamic historiography
  • Islamic conquests
  • Balanjar event
  • Khaqan e- Khazar

عنوان مقاله [العربیة]

المقارنة بین الروایات المختلفة عن أحداث قوقاز فی القرنین الأولین للهجرة لمؤرخی القرنین الثالث والرابع

چکیده [العربیة]

تفید دراسة المصادر التأریخیة للقرنین الثالث و الرابع لمنطقة قوقاز بأن هناک اختلاف فی الروایات المتعلقة بأحداثها کفتح قوقاز، و حادثة بلنجر، فتح البیضاء و مصاهرة خاقان خزر. تحاول هذه الورقة البحثیة أن تعید النظر فی تلک الأحداث و تدرسها من منظور مختلف عبر توظیفها للمنهج الوصفی – التحلیلی و استنادا إلى معطیات المصادر التأریخیة، بغیة الکشف عن حقیقتها و کیفیة تأریخها خاصة تأریخ أحداث منطقة الخلافة الشرقیة و التدقیق فی زمن حدوثها. و قد خلصت الدراسة بأن هناک لا خلاف فی جوهر الأحداث عند المسائل الخلافیة فی المصادر التأریخیة. لکن قد تحدث أخطاء فی نسبة الأحداث إلى الأشخاص أو زمن وقوعها. و هذا ما یمکن تفادیه بالبحث التأریخی الدقیق

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • قوقاز
  • التأریخ الإسلامی
  • الفتح الإسلامی
  • واقعة بلنجر
  • خاقان خزر