صفحه اصلی فهرست مقالات مشخصات مقاله
فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام
شماره‌های پیشین نشریه
دوره دوره 20 (1398)
دوره دوره 19 (1397)
دوره دوره 18 (1396)
دوره دوره 17 (1395)
دوره دوره 16 (1394)
دوره دوره 15 (1393)
دوره دوره 14 (1392)
دوره دوره 13 (1391)
دوره دوره 12 (1390)
دوره دوره 11 (1389)
دوره دوره 10 (1388)
دوره دوره 9 (1387)
دوره دوره 8 (1386)
دوره دوره 7 (1385)
دوره دوره 6 (1384)
دوره دوره 5 (1383)
دوره دوره 4 (1382)
دوره دوره 3 (1381)
دوره دوره 2 (1380)
دوره دوره 1 (1379)
چلونگر, محمد علی. (1397). سیاست امام هادی(ع) در برخورد با مسئله خلق قرآن. فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام, 18(پاییز 96 _ مسلسل 71), 39-60. doi: 10.22081/hiq.2018.65462
محمد علی چلونگر. "سیاست امام هادی(ع) در برخورد با مسئله خلق قرآن". فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام, 18, پاییز 96 _ مسلسل 71, 1397, 39-60. doi: 10.22081/hiq.2018.65462
چلونگر, محمد علی. (1397). 'سیاست امام هادی(ع) در برخورد با مسئله خلق قرآن', فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام, 18(پاییز 96 _ مسلسل 71), pp. 39-60. doi: 10.22081/hiq.2018.65462
چلونگر, محمد علی. سیاست امام هادی(ع) در برخورد با مسئله خلق قرآن. فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام, 1397; 18(پاییز 96 _ مسلسل 71): 39-60. doi: 10.22081/hiq.2018.65462

سیاست امام هادی(ع) در برخورد با مسئله خلق قرآن

مقاله 2، دوره 18، پاییز 96 _ مسلسل 71، بهار 1397، صفحه 39-60  XML اصل مقاله (880.26 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/hiq.2018.65462
نویسنده
محمد علی چلونگر
استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان
چکیده
مسئله خلق قرآن، از جمله رویدادهای پُرآوازه دوران مأمون و جانشینان او، یک نزاع کلامی صرف نبود که مخالفان و موافقان آن، با استدلال و احتجاج به بیان دیدگاه خود بپردازند؛ بلکه با عنوان «محنت» به یک موضوع سیاسی و اجتماعی تبدیل شد و با تقسیم مسلمانان به دو دسته «باورمندان» و «غیرباورمندان» به آن، منازعات و مجادلات فراوانی را دامن زد و تا آنجا پیش رفت که انسجام فکری جامعه اسلامی را هم تهدید کرد. خلفای عباسی نیز در پی بهره‌برداری­های خود از این ماجرا بودند.
این مقاله، با رویکردی تاریخی و با روش توصیفی ـ تحلیلی، کوشیده است مفهوم خلق قرآن و عوامل مطرح‌شدن این موضوع از سوی معتزله و عباسیان، و سرانجام سیاست امام هادی(ع) را در برخورد با این مسئله بررسی کند. یافته­های پژوهش نمایانگر آن است که امام هادی(ع) همچون امامان پیش از خود، در برخورد با این مسئله، سیاستی متفاوت با دو جریان فکری حاکم، یعنی معتزله و اهل حدیث و نیز دستگاه خلافت پیش گرفتند. امام هادی(ع) موضوع خلق قرآن را یک فتنه می‌دانستند و بر همین اساس و با تدبیر ایشان، شیعیان از ورود به این بحث بی‌حاصل خودداری کردند.
کلیدواژه‌ها
امام هادی(ع)؛ خلق قرآن؛ محنت؛ مأمون؛ احمد‌بن‌حنبل
عنوان مقاله [English]
Imam Hadi’s Policy in Dealing with the Creation of Quran
نویسندگان [English]
Mohammad Ali Chelongar
Professor of History Department, Isfahan University
چکیده [English]
The creation of Quran considered as the most famous event in time of Ma’moon and his successors was not only a verbal dispute that its fore and against stated their viewpoints with reasoning but also it changed into a political and social issue as “Mehnat” and led to the division of Muslims into two branches of believers and non believers and threatened the Islamic intellectual unity.
Meanwhile, Abbasid caliphs were making profit from this event. Relying on the historical approach as well as the analytical-descriptive method, this article has endeavored to study the concept of creation of Quran and the elements of raising this issue by Abbasids and Mu’tazilites and finally, Imam Hadi’s policy in dealing with it.
The finding of research clarifies that Imam Hadi (PBUH) like Imams before him could deal with this issue considered as a dominant thought, against Mu’tazilah, people of tradition and caliphate system.
کلیدواژه‌ها [English]
: Imam Hadi (PBUH), creation of Quran, Mehnat, Ma’moon, Ahmad Ibn e- Hanbal
عنوان مقاله [العربیة]
سیاسة الامام الهادی(ع)فی مواجهة مسألة خلق القرآن
چکیده [العربیة]
لم تکن مسألة خلق القرآن و هی من الاحداث الشهیرة فی عهد المأمون و أخلافه، نزاعاً کلامیاً صرفاً یحتج کلا الطرفین و یستدلان فی بیان أراءهما، بل صار "محنة" و تحول الى عنوان سیاسی و اجتماعی و أثار نزاعاً و جدلاً واسعاً هدد الانسجام الفکری للمجتمع الاسلامی، إثر تقسیمه المسلمین الى فریقین "مؤمن" و "غیر مؤمن" بهِ. و کان الخلفاء العباسیین ینتهزون هذا الصراع.
سعى هذا المقال بمنحى تاریخی و بإسلوب وصفی – تحلیلی أن یبحث مفهوم خلق القرآن و أسباب إثارته من قِبل المعتزلة و العباسیین و أخیراً سیاسة الامام الهادی فی مواجهة هذه المسألة. تُظهر نتائج البحث أن الامام الهادی(ع) کغیره من الائمة کانت له سیاسة تختلف عن التیارات الفکریة الحاکمة من المعتزلة و اهل الحدیث و الجهاز الحاکم حیث اعتبر الامام الهادی(ع) أن مسألة خلق القرآن هی فتنة و بحکمته، امتنع الشیعة من الخوض فی بحوث لاطائل لها.
کلیدواژه‌ها [العربیة]
الامام الهادی(ع)، خلق القرآن، المحنة، المأمون، احمد بن حنبل
مراجع
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 114
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 226