نقش ضحّاک بن قیس فهری در تحولات سیاسی- نظامی قرن اول هجری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران

چکیده

هم زمان با شکل‌گیری حکومت اموی، برخی از سیاست‌مداران و دولت‌مردان برجسته بودند که در استحکام و تثبیت پایه‌های این حکومت تازه تأسیس اقدامات زیادی انجام دادند. ضحّاک بن قیس فهری یکی از این افراد بود که از زمان حکومت یزید بن ابی سفیان در منطقة شام، به این منطقه رفت و در خدمت حاکمان اموی به فعالیّت پرداخت. نام ضحاک در رویدادهای زمان سه خلیفة نخست، جز در برخی فتوحات، ثبت نشده است. امّا مقارن خلافت امیرالمومنینu نقش برجسته او در قوام حکومت اموی نمایان می‌شود. ضحّاک در این دوره از فرماندهان معاویه در جنگ صفّین بود و پس از این جنگ نیز نقش مهمّی در غارت‌های منطقة عراق داشت. با به حکومت رسیدن یزید بن معاویه نقش ضحاک در حکومت اموی پررنگ‌تر شد و در زمان حکومت معاویة بن یزید می‌توان گفت که او بزرگ‌ترین و قدرت­مندترین رجل سیاسی این دوره بود. از همین زمان او به عبدالله بن زبیر که در مکه شورش کرده بود متمایل شد.
پس از آن که امویان در شورای جابیه بر حکومت مروان حکم توافق کردند، عازم جنگ ضحّاک بن قیس شدند. ضحّاک که از حامیان عبدالله بن زبیر کمک گرفته بود، در مرج راهط آمادة جنگ شد؛ اما به شدّت شکست خورد و کشته شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Zahhak Ibn Gheis Fahri in Political – Military Developments of 1st Century A.H

نویسنده [English]

  • Mahmood Sadeghi Alavi
چکیده [English]

At the onset of the establishment of Umayyad government a number of prominent politicians and statesmen were instrumental in strengthening the pillars of this newly-established government. One such porson was Zahhak Ibn Gheis Fahri who during the rule of Yazid ibn Abi-Sufyan in Greater Syria had gone to the region and been employed by Umayyad rulers.
Zahhak's name has not been registered in historical texts during the rule of the first three Caliphs except in a namber of Muslim conquests. However, during the caliphate of Imam Ali (A) his prominent role in the promotion of the Umayyad government is highlighted for the first time. In this period, Zahhak was one of Mu'awiyah's commanders in the Battle of Seffin. He also played a major role in raids launched by Ummayyad forces in western Iraq.
When Yazid Ibn Mu'awiyah ascended the throne, Zahhak's role in the Ummayyad government became even more prominent such that it can be said that during Yazid's rule he was the strongest and greated statesman of the period in the Ummayyad establishment. It was during this same period that Zahhak developed an inclination for Abdollah Ibn Zubayr who had organized a rebellion in Mecca.
After the Umayyads agreed on Marwan Hakam as the new ruler in the "Jabiyah Council", they decided to take on Zahhak who enjoyed support from Ibn Zubayr. The two armies met at "Marj Rahit" and Zahhak was badly defeated and eventually killed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Zahhak Ibn Gheis Fahri
  • the Umayyads
  • Marj Rahit
  • 1st century A.H
  • the Zubayrids