تحلیل خطبه فدکیه بر اساس نظریه کنش گفتاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری رشته حکمت هنر دینی، دانشگاه ادیان و مذاهب

چکیده

خطبه فدکیه به عنوان یک ارتباط زبانی تحقق‌یافته در بافت و زمینه تاریخی مشخص، یکی از گفتمان‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پس از رحلت پیامبر اعظم(ص) را تشکیل می‌دهد. یکی از روش‌های تحلیل این گونه متون، به عنوان بخشی از میراث دینی، استفاده از تحلیل کارگفتی و بررسی متن در چارچوب کنش گفتاری است. بر اساس این نظریه، گوینده که همواره در بافتی خاص سخن می‌گوید، هنگام سخن گفتن علاوه بر ادای کلمات و بر زبان جاری ساختن الفاظ در قالب گزاره‌های مختلف، کنش‌هایی هم انجام می‌دهد که آن‌ها را به پنج دسته بیانی، انشایی، تعهدی، احساسی و اعلامی تقسیم کرده‌اند. این جستار که به تحلیل متن خطبه فدکیه بر اساس نظریه کنش گفتاری پرداخته، به این نتیجه رسیده است که کنش‌های اعلامی و بیانی بیش از دیگر کنش‌ها در این خطبه به چشم می‌خورد و با توجه به بافت پیرامونی ایراد این خطبه و زمینه‌های تاریخی آن، این فراوانی را می‌توان بدین معنا گرفت که حضرت فاطمه(س) پس از رحلت پیامبر(ص) در صدد احیای سنت وی و تبیین احکام و دستورات اسلام بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Analysis of Fadakiyeh Sermon on the Basis of Speech Act Theory

نویسنده [English]

  • Mahdi Davoodi Farahani
Ph. D student of Philosophy of Religion Art, University of Religions and Denominations
چکیده [English]

Fadakiyeh sermon considered as one of the vocal communication in the clear historical text develops one of the political, social and cultural speech following the departure of Prophet Mohammad PBUH. One of the ways of analyzing these texts as part of religious inheritance is through the investigation of the text within the framework of speech act. Based on this theory, the presenter speaks in a particular context and besides uttering words in the diverse propositions, he does some actions divided into declarative, constative, commissive, acknowledgements, and declarative. It is concluded that, the constative and declarative are observed more than the other acts in this sermon and regarding the context of presenting the sermon and its historical grounds, it is realized that holiness Fatimah PBUH has followed the tradition of Prophet Mohammad PBUH after his departure.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fatimah PBUH
  • speech act theory
  • context
  • historical context