ORIGINAL_ARTICLE
«طعمه» و تحوّل آن در تشکیلات ادارى و مالى صدر اسلام
«طعمه» به عنوان یک اصطلاح در تشکیلات مالى و ادارى مسلمانان در دوره هاى مختلف معنى و مفهوم متفاوت داشته است. در دورهئ پیامبر(ص) به معنى واگذارى و بخشیدن سهم هاى مشخصى از محصولات اراضى خالصه به افراد بوده است. پس از آن در دوره خلافت نوعى اقطاع استغلال بوده و به معناى واگذارى حق بهره بردارى از عواید یک منطقه حکومتى به کار مى رفته است. در این مقاله با استناد به شواهد و مدارک تاریخى مدلول اصطلاح طعمه در صدر اسلام (زمان پیامبر(ص) و خلفاى راشدین و اموى) مورد بحث و بررسى قرار مى گیرد.
https://hiq.bou.ac.ir/article_6420_f95f319fb120fa80c10cdf4c47d46615.pdf
2002-12-22
5
14
اسلام
تشکیلات مالى
طعمه
اقطاع
سید جمال
موسوی
1
استادیار دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بنى غانیه خاندانى حکومت گر در غرب اسلامى
بنى غانیه خاندانى از بربرها بودند که در قرن ششم هجرى در منطقه شرق اندلس و افریقیه به حکومت رسیدند. نخستین امیر از بنى غانیه محمد بن على بن غانیه مُسوفى و آخرین آنان عبدا& بن اسحاق است. این خاندان که با حمایت مُرابطان روى کار آمد, پس از سقوط دولت مرابطى و در زمان حاکمیت موحدان از حامیان بزرگ تفکر مرابطان به شمار مى رفت. تاخت و تازهاى بنى غانیه تا مدت ها سبب سلب آرامش از موحدان شد. سپاهى که آنان از اعراب مهاجر و صحرا گرد فراهم آوردند, سبب آشفتگى اوضاع اِفریقیه در نیمه دوم سده ششم و نیمه نخست سده هفتم شد. ضربات مداوم موحدان و حَفصیان به آنان در افریقیه سرانجام به حضور بنى غانیه در آن جا خاتمه داد. شاخه دیگر این خاندان در میورقه حضور داشتند که موحدان در سال هاى آخر سده ششم به حضور آنان خاتمه دادند, این نواحى تا زمان تصرف به دست مسیحیان در دست موحدان باقى ماند.
https://hiq.bou.ac.ir/article_6421_ae9143f5fcd07e4f35f727b79e522f70.pdf
2002-12-22
15
40
بنى غانیه
موحدان
اَندُلُس
اِف²ریقیه
میورقه
شهلا
بختیاری
1
عضو هیئت علمى دانشگاه الزهرا(س)
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحوّل اندیشه هاى کلامى و فلسفى در عهد موحدین
در حالى که مسیحیان آندلس در کنار صلیبیان تهاجمى گسترده علیه مسلمانان را آغاز مى کردند و خلافت عباسى به دنبال مهار جریان تشیع و سامان دادن امور غرب در جهت مصالح مذهب تسنن بود, موحدین بر پایه مهدویت بر مغرب مسلط شدند. دو قرن مناقشه در عرصه اندیشه هاى فلسفى و کلامى به نتیجه اى ارزشمند در دوره موحدین انجامید. هر چند نفوذ نظریات فلسفى ابن رشد در غرب مسیحى با عکس العمل شدید کلیسا مواجه شد; اما متکلمان مسیحى از کلام غزالى استقبال کردند. تلفیق, التقاط و ترکیب اندیشه هاى فلسفى و کلامى از مشخصه هاى بارز دوره موحدین است.
https://hiq.bou.ac.ir/article_6422_e88d6cf1cb8189c51f3bcc351a1f8f14.pdf
2002-12-22
41
74
ابن تومَرت
غزالى
دولت موحدین
متکلمان مسیحى
ابن رشد
محمد رضا
پاک
1
پژوهشگر و دانش آموخته حوزه علمیه قم.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
سادات در دوره مغول
یکى از پیامدهاى اجتماعى ظهور اسلام, شکل گیرى طبقه اى به نام ((سادات)) در جامعه اسلامى بود. با گسترش اسلام در سرزمین هاى دیگر, سادات از شرق تا غرب عالم اسلامى پراکنده شدند و به عنوان گروهى محترم و متنفّذ مورد توجه قرار گرفتند. ایران از جمله سرزمین هایى بود که سادات در آن نفوذ و جایگاه قابل توجهى یافتند و روز به روز بر شهرت و اعتبار آنان افزوده شد. با این حال, موقعیت آن ها از شرایط سیاسى, اجتماعى, اقتصادى و مذهبى دوره هاى مختلف تاریخ ایران نیز تا…ثیر مى پذیرفت. در این مقاله, وضع سادات در ایرانِ عصر مغول بررسى شده است.
https://hiq.bou.ac.ir/article_6424_6395a06a4c969ec4a1d37edcbd642058.pdf
2002-12-22
75
88
سادات
مغول
ایلخانان
دارالسّیاده
موقعیت اجتماعى
جواد
عباسی
1
دکترى تاریخ ایران اسلامى.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
على(ع) و نحوه نگرش به قدرت
تشریح اندیشه سیاسى على(ع) و دیدگاه هاى وى درباره قدرت همواره مورد توجه مورخان و محققان بوده است. اما در این میان نظریه اى که امام على(ع) را از سایر حاکمان اسلامى متمایز مى نماید, حاکم آرمانى و اصولى بودن و نگاه اعتبارى داشتن به قدرت است. نوشتار حاضر که مقدمه اى در این زمینه است, سعى در بررسى این دیدگاه بر اساس برخى شواهد تاریخى دارد.
https://hiq.bou.ac.ir/article_6425_aa270cea2cfece8b0b96d853f5a2ac28.pdf
2002-12-22
89
118
على(ع)
قدرت
دیدگاه آرمان گرایى
نگاه اعتبارى و اصولى
علی
کریمی
1
کارشناس ارشد تاریخ اسلام
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تاریخ اسلام از منظر چند پایگاه اسلامى
در شماره 7, تاریخ اسلام از منظر چند پایگاه غربى, مورد بررسى قرار گرفت. گرچه دیدگاه طراحان این پایگاه ها, تإثیر غیر قابل انکارى در ذهن خواننده دارد, در عین حال, براى یک محقق و پژوهشگر, آشنایى با نظرات مختلف مفید خواهد بود. در این شماره, بر خلاف مطالب قبل, تاریخ اسلام را از منظر پایگاه هائى مورد بررسى قرار مى دهیم که طراحى و ساخت صفحات وبWeb) ) آنها در جهان اسلام و یا توسط یک مسلمان انجام شده است.
https://hiq.bou.ac.ir/article_6426_583d82b92f06c743cf1e3f9e4ecf10d1.pdf
2002-12-22
119
142
میر هادی
حسینی
1
عضو هیإت علمى دانشگاه تربیت معلم تهران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ادب جهادى در ایران قرن سیزدهم
نوشتارى که برگردان آن در پى مىآید, در زمره یکى از نخستین پژوهش هایى است که در زمینه موضوع جهادیه در دوره قاجاریه انتشار یافته است. مولف بعد از اشاره اى مختصر به مسإله جهاد در صدر اسلام به جایگاه جهاد در فقه و کلام شیعه در چهار دوره اصلى از تاریخ تشیع; یعنى آل بویه, ایلخانیان, صفویان و موکدا دوره قاجاریان پرداخته است. وى در هر یک از این چهار دوره به دیدگاه یکى از برجسته ترین فقیهان استناد کرده و نظریات آنان در باب جهاد را بررسى کرده است. از همین روى در بخش پایانى مقاله به روابط علما با دولت در دوره فتحعلى شاه پرداخته و با اشاره به مهم ترین مسإله این دوره, یعنى جنگ هاى ایران و روس, به ضرورت صدور فتاوى جهادیه از سوى علما اشاره کرده است. نویسنده براى یک بررسى موردى از این فتاوى, بخش جهادیه کشف الغطإ اثر شیخ جعفر کاشف الغطإ را برگزیده و ضمن توضیح درباره آن, بخشى از متن این اثر را در مقاله خود به زبان انگلیسى برگردانده است.
https://hiq.bou.ac.ir/article_6427_2460b8a814a738c3169a8f98a29eed15.pdf
2002-12-22
143
158
جهادیه
علما
قاجاریه
کاشف الغطإ
فتحعلى شاه
روسیه
آن
لمبتون
1
نویسنده
LEAD_AUTHOR
نصرالله
صالحی
2
دانشجوى دکترى تاریخ ایران اسلامى ـ دانشگاه تهران.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
امپراتورى عثمانى و اصلاحات; مدحت پاشا
در سده نوزدهم میلادى, امپراطورى عثمانى به واسطه آشنایى با فرهنگ مغرب زمین و از طرف دیگر مواجهه با موانع ساختارى در درون جامعه خویش به انجام اصلاحاتى در ابعاد مختلف دامن زد. به دوره اى که این اصلاحات انجام گرفته است عصر تنظیمات اطلاق مى شود. تنظیمات در اصل در 26 شعبان 1255 قمرى برابر با سوم نوامبر 1839 میلادى با اعلان فرمان تنظیمات خیریه آغاز گردید. بدون تردید یکى از بازیگران تإثیرگذار اصلاحات عثمانى مدحت پاشا است که در مقام یکى از دولتمردان تجددگرا خود را شناسانده است. نوشتار حاضر ترجمه مدخل ((مدحت پاشا)) از دایره المعارف بزرگ اسلامى به زبان ترکى استانبولى مى باشد که در آن مولف به طور مبسوط به زیست نامه و کارنامه سیاسى این شخصیت بزرگ پرداخته است.
https://hiq.bou.ac.ir/article_6428_5055e65e21fca4c718653f2f2a9ae405.pdf
2002-12-22
159
196
امپراطورى عثمانى
اصلاحات
مدحت پاشا
تنظیمات
م.طیب
گوک بیلگین
1
نویسنده
LEAD_AUTHOR
حسن
حضرتی
2
عضو هیئت علمى موسسه آموزش عالى باقرالعلوم(ع)
AUTHOR