کاربست روش متن‌پژوهی در بررسی انتقادی گرایش مذهبی هشام کلبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه باقرالعلوم(ع)

2 دانشجوی دکترای تاریخ اسلام دانشگاه باقرالعلوم(ع)

10.22081/hiq.2022.73495

چکیده

یکی از آفات پژوهش، سوگیری‌های پیشین مبتنی بر شهرت یک مطلب و یا پذیرش بی‌چون‌وچرای باور پیشینیان در باره دیدگاه‌‍‌های یک مؤلف است. در این گونه موارد، بازخوانی متون برجای‌مانده از یک مؤلف، به‌عنوان گویاترین سند بازنمایی اعتقادی او، می‌تواند بسیار راهگشا باشد. پژوهش پیش‌رو، با بهره‌گیری از روش متن‌پژوهی، به بازخوانی گرایش‌های اعتقادی هشام کلبی پرداخته است. در پرتو این پژوهش و با توجه به آثار به‌جای‌مانده از هشام و بررسی آن در سه محور: بررسی تعابیر مربوط به خلفا، گزارش‌های تاریخی مؤلف و روابط و شرایط سیاسی او، این نتیجه به دست آمده است که برخلاف دیدگاه رایج در باب غالی بودن هشام کلبی در منابع فریقین، وی نه‌تنها شیعه غالی نبوده، بلکه حتی تشیع او نیز محلّ تردید است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Critical Study of Hesham Kalbi’s Religious Tendency through the Text Analysis

نویسندگان [English]

  • Zahra Ruhollahi Amiri 1
  • Ebrahim Salehi Najaf Abadi 2
1 Assistant professor of history department, Baqir al-Olum university
2 Ph. D student of history of Islam, Baqir al-Olum university
چکیده [English]

One of the disadvantages of research is the previous biases on the basis of the reputation of one issue and the unthoughtful acceptance of ancestors’ beliefs regarding the different viewpoints of compiler. In these cases, reviewing the remained texts of a compiler as the most evident documents to represent his belief could be highly facilitative. The present research, taking advantage of text analysis, has investigated Hashem Kalbi’s ideological tendencies. According to this research and considering the remained works of Hashem and their studying in three aspects such as the study of interpretations related to caliphs, the historical accounts of compiler and his political relations and conditions, it is concluded that he is not an extremist Shi’a and there is also doubt in his being Shiite, and this is in contrast with the prevalent views related to his extremist beliefs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hesham Kalbi
  • Text analysis
  • historiography
  • extremist Shi’a

عنوان مقاله [العربیة]

تطبیق منهج البحث النصی فی التحلیل النقدی للإتجاه الدینی لهشام الکلبی

چکیده [العربیة]

إنّ من أهم مضارّ البحث، هو التحیز السابق المبنی على انتشار أو شهرة مطلبٍ معیّن، أو القبول المطلق الغیر المعقول، لمعتقدات سالفة، لنظریات مؤلفٍ ما. فی مثل هذه الحالات، تکمن الفائدة من إعادة قراءة النصوص المتروکة لمؤلفٍ معین، باعتبارها وثیقة أکثر تعبیراً عن معتقداته.تتطرق هذه المقالة الى إعادة القراءة فی الإتجاه الدینی و العقائدی لهشام الکلبی، و ذلک من خلال الاستناد على منهج البحث النصی.فی ضوء هذا البحث، و بناءًا على التراث الباقی من هشام الکلبی، و دراسة ذلک فی ثلاثة محاور: تحلیل التعابیر المرتبطة بالخلفاء، التقاریر التاریخیة للمؤلف، العلاقات و الشروط السیاسیة.. یمکن القول بأنّه و خلافاً للنظریة المشهورة فی منابع الفریقین، و التی تقول بغلو هشام الکلبی،.. فإنّ هشام لم یکن شیعیّاً من اهل الغلو فحسب، بل إنّ تشیّعه یعتبر محلّ شکٍّ وتردید.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • هشام الکلبی
  • دراسة النص
  • التأریخ
  • الغلو