بیت المال و نظام سیاسی در تاریخ اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری ، علوم سیاسی، مسائل ایران،دانشکده حقوق ،الهیات و علوم سیاسی ، واحد علوم و تحقیقات ،دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران

2 استادیار گروه علوم سیاسی ، دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، دانشگاه تهران ، ایران

10.22081/hiq.2020.57218.2019

چکیده

بیت المال و منابع مربوط به آن، همواره یکی از بحث برانگیزترین موضوعات اقتصادی-سیاسی در طول تاریخ اسلام بوده است. موضوع غنایم و دارایی‌های بیت‌المال، حتی در موارد متعددی منجر به درگیری‌های سیاسی گسترده شده است. بیت المال (خزانه ملی در دوران معاصر)، نهاد تجمیع و توزیع خراج (مالیات و عوارض)، غنایم و منابع ناشی از «فیء» (مانند نفت) و «انفال» (مانند بهره‌برداری از منابع طبیعی و سواحل و ...) و سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی، در جهت تولید و توسعه ملی است. بیت‌المال فی‌نفسه، مسأله‌ای اقتصادی است، اما به لحاظ تأثیر در ایجاد تعدیل و تعادل مدنی، از طریق اقتصاد سیاسی و سیاست اقتصادی، مسأله‌ای مرتبط با اندیشۀ سیاسی است. پرسش اصلی این مقاله این است که شیوۀ تخصیص بیت‌المال چه نسبتی با نوع نظام سیاسی دارد؟ فرضیه مقاله این است که ما درتاریخ اسلام، بر مبنای نظام‌ سیاسی قدیم و جدید، دو گونه کلّی شیوۀ تخصیص بیت‌المال را شاهدیم که خود می‌توانند به انواع دیگری تقسیم شوند. ما در این مقاله که از روش تحلیلی- منطقی استفاده شده است، در جستجوی فهم تطور مفهوم و نهاد بیت المال در طول تاریخ اسلام و ارتباط آن با نظام سیاسی قدیم و جدید هستیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Bayt al-mal and Political System in Islamic history

نویسندگان [English]

  • saeed jahangiri 1
  • mahdi fadaei mehrabani 2
1 Ph.D in Political Science, Iran, Law School, Theology and Political Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Political Science, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Bayt al-mal and its related sources have always been one of the most controversial economic-political issues in Islamic history. Bayt al-mal, an Arabic term that is translated as House of money or House of Wealth (national Treasury or central bank in the contemporary era), a center for the Integration and Distribution of Kharāj (individual Islamic tax on agricultural land), Spoils and Resources From "Fei" (Like Oil), And "Anfal" (such as the exploitation of natural resources, beaches, etc.) and infrastructure investments, for the sake of national production and development. Bayt al-mal itself is an economic issue, but in terms of its effect on the moderation and civil equilibrium through political economy and economic policy, it is a matter of political thought. Understanding the institution of Bayt al-mal depends on understanding its meaning as it emerged in the early days of Islam and evolved in Islamic history. In this article, which uses the analytical-logical method, we seek to understand the evolution of the concept and institution of the treasury throughout the history of Islam and its relationship with the old and new political system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bayt al-mal
  • economic system
  • Political Justice
  • Public property