گفتمان زمانه و سیره ی سیاسی- اجتماعی امام سجاد علیه السلام با روش تقیّه (مطالعه موردی: تبیین تقیّه در مواجهه با قیام حَرّه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا دانشگاه پیام نور واحد قشم و عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه

2 عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور تهران مرکزی

3 عضو هیأت علمی دانشگاه تهران

4 دانشگاه پیام نور تهران

10.22081/hiq.2022.55052.1943

چکیده

تقیّه به معنی پرهیز از افتادن به دام خطر و مهلکه، از مهم‌ترین عوامل حفظ مکتب تشیع در طول تاریخ است. پس از واقعه‌ی کربلا و شهادت امام حسین(ع)، امام سجاد(ع) (امامت: 61-95ه.ق) به ناچار رویه‌ی تقیّه را به عنوان بهترین روش سیاسی در پیش گرفت، امامان بعدی شیعه نیز با بهره گیری از این روش برای حفظ امامت و هویت تشیع آن را به کار گرفتند. حوادث و فتنه‌هایی که در این برهه از تاریخ امامت رخ نمود از پیچیده‌ترین و خطرناک‌ترین بحران‌هایی بود که هر کدام موضوع اتخاذ مواضعی هوشمندانه را می‌طلبید و هر اشتباهی می‌توانست تداوم امامت و بازسازی جامعه شیعه را که امام سجاد(ع) در پی آن بود با خطرات جبران ناپذیری مواجه کند. در عرصه سیاسی واقعه حرّه و فتنه ابن زبیر، قیام توابین، قیام مختار و از همه مهم‌تر روی کار آمدن شاخه مروانی؛ و در عرصه فرهنگی مسائلی مانند ظهور کیسانیه، غلات، مشبهه، مجسمه و دیگر انحرافات دینی، فرهنگی و اجتماعی بحران‌هایی است که امام سجاد(ع) با آن‌ها روبرو شد. این پژوهش در پی پاسخ گویی به این مسأله است که امام سجاد(ع) با روش تقیه چگونه توانست در یکی از این مقاطع بحرانی یعنی واقعه حرّه خود و جامعه شیعه را به سلامت برهاند؟ پس لازم است به تبیین تقیه در مواجهه با این واقعه و شبهاتی پیرامون مواضع سیاسی امام سجاد(ع) در باره واقعه حره پرداخته شود و ابعاد این سیاست مورد کنکاش قرار دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Discourse of the Times and the Political and Social [ seerah] of Imam Sajjad by Taqiyah (Case Study: Explaining Taqiyya in the Face of the Hara)

نویسندگان [English]

  • marzieh barzan 1
  • Karim Najafi 2
  • Azghar Quedan 3
  • Maryam Gholami 4
1 student and teacher
2 professor
3 professor
4 Graduated
چکیده [English]

Taqiyya means avoiding falling into the trap of danger and fatality, one of the most important factors in preserving Shia schooling throughout history. After the events of Karbala and the martyrdom of Imam Hussein (AS), Imam Sajjad (Imamate: 61-95 AH) inevitably adopted the Taqiyyah as the best political method, and the subsequent Shia imams also benefited. They used this method to preserve the Imamate and its Shiite identity. The events and intrigues that occurred at this point in the history of the Imamate were among the most complex and dangerous crises that each required the adoption of clever positions and any mistake could continue the imamate and rebuild the Shiite community. Sajjad (AS) sought to face irreparable risks. In the political arena of Ibn Zubair's rebellion, the Tobin uprising, the Mokhtar uprising, and most importantly the coming of the Marwani branch; This is what Imam Sajjad (AS) faced. This study seeks to answer the question of how Imam Sajjad (AS) was able to safeguard himself and his Shiite community at one of these critical junctures, namely, the event of al-Shari'ah. Explaining Taqiyyah in the face of this event, raise doubts about Imam Sajjad's (AS) political stance on the Hera incident, and explore the dimensions of this policy

کلیدواژه‌ها [English]

  • Taqiyya
  • discourse of Imam Sajjad (AS)
  • Hara incident
  • Shia
  • Umayyad