نظام قضایى در ایران پس از اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

سرپرست علمى دائره المعارف ایران

چکیده

با سقوط ساسانیان, نظام حقوقى اسلامى به تدریج جایگزین نظام حقوقى زرتشتى شد. یکى از انگیزه هاى مهم رویکرد ایرانیان به اسلام, تإکید دین اسلام بر عدل و داد بود. پیامبر اکرم(ص) در مدینه خود به قضاوت مى پرداخت, اما براى نقاط دور دست یکى از یاران خویش را براى قضاوت مى فرستاد. در عصر خلفاى راشدین, قوه قضائیه از قوه مجریه, تفکیک شد. از عصر اموى تا اوائل خلافت عباسى, نظام قضایى در قلمرو ایشان از جمله ایران شیوه اى غیر متمرکز داشت. پس از استقرار عباسیان نظام قضایى, تحت تإثیر تمدن ایرانى, به شیوه اى متمرکز روى آرود و منصب قاضى القضات که مشابه مقام موبدان موبد در عصر ساسانى بود براى اشراف و نظارت بر کار قضات در تمام قلمرو خلافت عباسى تإسیس شد. این نظام که از جهت ماهوى و شکلى براساس فقه اهل سنت استوار بود تا سقوط عباسیان به دست هلاکو ادامه یافت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Judicial System in Post - Islamic Iran

نویسنده [English]

  • Sayyed Hasan Amin
چکیده [English]

With the fall of the Sasanian Dynasty in Iran, the Islamic system of law gradually replaced the Zoroastrian legal order. One of the major motives for Iranians to accept Islam was the new religion's emphasis on judgement among the people in Medina himself, but for distant places he sent one of his Companions to conduct trials and settle disputes. In the period of the Rashidin (Guided) Kbalifahs, the judicial power was separated from the executive power both becoming independent. From the beginning of Umayyad period to the early Abbasid rule, the judiciary in the Muslim World, including Iran, was decentralized. Later the influence of Iranian civilization, the organization of the judicial system was changed into a centralized one; and the position of Gahadhi - al Ghudhat (chief justice) that was equal to the position of Magaput of magi (chief magus) in the Sasanian Persia was created to supervise and oversee the judicial function throughout the Abbasid realm. This judicial system, which was based on the Sunni schools of law in both form and content, survived until the fall of the Abbasid Dynasty at the hands of Hulegu.