چرایی شکست اصلاحات اقتصادی عمر بن عبدالعزیز (م101ق)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی مقطع دکتری تاریخ اسلام دانشگاه اصفهان

چکیده

عمر بن عبدالعزیز (م101ق) در شرایطی به حکومت رسید که اوضاع اقتصادی جامعه در اثر بدکنشی‌های پیشینیانش بسیار آشفته بود. از این رو وی تصمیم گرفت با اصلاحات اقتصادی به نارضایتی شکل‌گرفته در میان طبقات گوناگون پایان دهد، اما این اصلاحات در عمل با شکست روبه‌رو شد. این پژوهش پس از مروری بر اصلاحات اقتصادی زمان عمر بن عبدالعزیز، از منظر جامعه‌شناسی تاریخی و با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با نگاهی انتقادی به منابع دست اول تاریخ اسلام و بررسی ریزسنجانه اسناد و شواهد تاریخی، چرایی شکست این اصلاحات را برمی‌رسد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که عمر بن عبدالعزیز از یک سو با مخالفت خاندان اموی و از سوی دیگر با کارشکنی کارگزاران و فرمان‌دارانی روبه‌رو شد که در پی حفظ منافع نابه‌جای اقتصادی خود بودند. افزون بر این، برخی کنش‌های خلیفه نیز مانعی برای دست‌یابی وی به اهدافش بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Reason of the Failure within the Economic Reforms of Omar Ibn e- Abdul Aziz- 101 After Hijrah

نویسنده [English]

  • Seyed Amir Mirhelli
Ph. D student of history of Islam, Isfahan University
چکیده [English]

Omar Ibn e- Abdul Aziz- 101 after hijrah-gained control of the government while the economic status of community was so chaotic because of the poor performance of his ancestors. Consequently, he decided to finalize the progressing dissatisfaction among the diverse classes via his economic reforms; whereas, these reforms led to failure in practice. Reviewing the economic reforms in time of Omar Ibn e- Abdul Aziz through the historical sociology and the descriptive-analytical approach along with a critical view towards the primary sources of history of Islam as well as the meticulous study of historical evidences, this research investigates the reason of failure in these reforms.
The finding of this research illustrates that Omar Ibn e- Abdul Aziz confronted with the disagreement of Omayyad household as well as the lack of cooperation of the agents and commanders who were trying to keep their mistaken economic benefits. Furthermore, some of the acts of caliph were an impediment towards the achievement of his goals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Omayyad
  • Omar ibn e- Abdul Aziz
  • economic history
  • economic reforms
  • historical sociology