بررسی تطبیقی اهداف و اصول سازمان دعوت عباسیان و اسماعیلیان

شریفی, جعفر; چلونگر, محمد علی; ابطحی, سید علیرضا

بررسی تطبیقی اهداف و اصول سازمان دعوت عباسیان و اسماعیلیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری - گروه تاریخ - دانشکده علوم انسانی - واحد نجف آباد - دانشگاه آزاد اسلامی- نجف‌آباد - ایران

² دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

³ استادیار گروه تاریخ دانشکده علوم انسانی - واحد نجف آباد - دانشگاه آزاد اسلامی- نجف‌آباد - ایران

چکیده

عباسیان و اسماعیلیه، برای پیشبرد اهداف خویش، اقدام به تشکیل سازمان دعوت مخفیانه نمودند. مقایسه اهداف و اصول این دو سازمان و یافتن وجوه اشتراک و افتراق آن‌ها، از جمله موضوعاتی است که میتواند به شناخت بیشتر این دو جریان بینجامد. این موضوع، با استفاده از روش وصفی و تطبیقی و بر پایه مطالعات اسنادی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان میدهد که وجه تمایز اصلی این دو سازمان، در این است که سازمان دعوت عباسی اهداف سیاسی را دنبال می‌نمود؛ ولی سازمان دعوت اسماعیلی، علاوه بر اهداف سیاسی، به ترویج عقاید اسماعیلی نیز مقید بود. هر دو سازمان دعوت، در اصولی همانند: پنهان‌کاری، نظم‌ و ترتیب در امور، اطاعت محض از امام و جذب پیروان از راه‌های گوناگون، با هم اشتراک داشتند و رسیدن به قدرت و خلافت، از مهم‌ ترین اهداف مشترک آنان بود. درباره وجوه امتیاز آن‌ها هم باید افزود که اسماعیلیه، حتی پس از دستیابی به مقام خلافت، بر حفظ عقاید خویش پایبند بودند و موجودیت سازمان دعوت را حفظ نمودند و نیز تسامح بیشتری در امور از خود نشان می‌دادند؛ درصورتی‌ که عباسیان این‌ گونه عمل ننمودند. از طرفی، سازمان دعوت، بر پایه اصول سلسله مراتبی، نزد عباسیان، عمدتاً بر پایه نمود سیاسی، خود را نشان داد؛ ولی نزد اسماعیلیه، دارای جنبه‌های مذهبی و معنوی، به‌ویژه اعتقاد به ضرورت رهبری امام منصوص در رأس سلسله‌ مراتب سازمان بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of the Objectives and Principles of Invitation Organization of Abbasids and Ishmaelite

نویسندگان [English]

Ja’far Sharifi ¹
Mohammad Ali Chalungar ²
Seyed Alireza Abtahi ³

¹ student of Islamic Azad University, Najafabad branch

² Associate professor of history department, Isfahan University

³ Assistant professor of history department, Islamic Azad University, Najafabad branch

چکیده [English]

Abbasid and Ishmaelite tried to furtively develop invitation organization towards the actualization of their objectives. The comparison of the objectives and principles of these two organizations and discovering the similarity and difference aspects of them are the issues which could led to the more recognition of these two trends. This issue has been investigated through the descriptive-comparative method and on the basis of predicative studies in this writing. The findings of the article reveal that the main distinguishing aspect of these two organizations is that the Abbasid invitation organization was the follower of political goals while Ishmaelite invitation organization believed in the propagation of Ishmaelite beliefs as well. Both organizations were common in the principles such as concealment, order in affairs, absolute obedience of imam and the attraction of followers in different ways and achieving authority and domination were considered their most significant common objectives. Regarding their positive aspects, it should be added that Ishmaelite were faithful towards their beliefs even after achieving power and preserved the invitation organization and they showed more negligence in the affairs while Abbasids were the opposite of them. Also, the invitation organization was revealed on the basis of the principles of hierarchical order and mainly political manifestation before Abbasids, while before Ishmaelite it was of religious and spiritual aspects particularly believing in the necessity of leadership of appointed Imam on top of hierarchy of organization.

کلیدواژه‌ها [English]