دانشگاه باقرالعلوم علیه السلامفصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام2008-64312شماره 3 - پاییز - مسلسل 720010923Three Letters by the prophet of Islam in the History of At - Tabariسه نامه از پیامبر اسلام(ص) در تاریخ طبرى7186035FAعلیناظمیان فرددانشجوى دکترى تاریخ اسلام ـ دانشگاه تهرانJournal Article20140619<span style="color: #000080; font-family: tahoma; font-size: x-small;">اسلام دینى فراگیر و جهان شمول است و از همان آغاز ظهور, خود را در حصارهاى تنگ نژادى و قبیله اى محدود نساخت از همین روى پیامبر اسلام(ص) در سال ششم هجرى در راستاى رسالت جهانى خویش, با ارسال نامه هایى به سران ممالک هم جوار حجاز, ایشان را به اسلام فراخواند. <br /> طبرى مورخ معروف در کتاب خود متن سه نامه از نامه هاى پیامبر(ص) به نجاشى ـ حاکم حبشه ـ, خسرو پرویز ـ شاهنشاه ایران ـ و هرقل ـ امپراتور روم شرقى ـ را ضبط کرده است. مقاله حاضر به بحث و بررسى پیرامون این سه نامه اختصاص دارد.</span>دانشگاه باقرالعلوم علیه السلامفصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام2008-64312شماره 3 - پاییز - مسلسل 720010923Hisorians and the Bettle of Al-Ghadisiyyahتاریخ نگاران و رویداد قادسیه19486036FAاصغرمحمود آبادیاستادیار دانشگاه اصفهانJournal Article20140619رویداد قادسیه, سرنوشت مسلمانان و ایرانیان را تغییر داد. مسلمین با فتح ایران ساسانى در پایان بخشیدن به دوران شاهنشاهى کهنسال ساسانى, وارث تمدن و فرهنگى غنى و بى سابقه گردیدند, قادسیه در عین حال نقطه بر خورد فرهنگ اسلامى با تمدن ایرانى بود. اما این رخداد با وجود تإثیر غیرقابل تردیدش دچار هیجان هاى تاریخى است که در مورد آن دو دلیل را مى توان ارائه داد:<br />1 ـ روایات تاریخى از مکاتب متفاوت به گوش مى رسد که علاقمند است واقعیات را بزرگتر جلوه داده و یا جهات خاصى به آن بخشد.<br />2 ـ فاصله مورخان با اصل رویداد قادسیه است که با وجود تعدد منابع شفاهى مورخ را در گزینش دچار تردید نموده و حاصل آن تنوعى است که در نگاه به حادثه وجود دارد. مقاله حاضر سعى دارد بررسى تازه ترى را نشان دهد.دانشگاه باقرالعلوم علیه السلامفصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام2008-64312شماره 3 - پاییز - مسلسل 720010923An Examination of Casualty Figures in Battles fought by Ali ibn Abi - Talibنقدى بر آمار تلفات جنگ هاى امام على علیه السلام (جمل, صفین, نهروان)49826037FAمصطفیصادقیپژوهشگر و دانش آموخته حوزه علمیه قمJournal Article20140619آن چه در این نوشتار مورد بررسى قرار خواهد گرفت, آمار تلفات جنگ هاى جمل, صفین و نهروان است که در منابع قدیم و جدید با رقم هاى بسیار بالایى گزارش شده و تاکنون تحقیقى درباره آن انجام نگرفته است. با آن که در میان آمار فراوان و متضاد این سه نبرد, دست یابى به رقم واقعى تقریبا غیر ممکن است, اما در این نوشتار تلاش شده است با توجه به مجموع گزارش ها و قراین, بخش نادرست و مبالغهآمیز این آمار مشخص شود و تا آن جا که ممکن است رقم نزدیک به واقع ارایه گردد. در عین حال, نگارنده بر این باور است که آمار واقعى از آن چه در این جا هم گفته مى شود کم تر است, ولى اثبات این نظریه با استدلال به متون تاریخى موجود امکان پذیر نیست.دانشگاه باقرالعلوم علیه السلامفصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام2008-64312شماره 3 - پاییز - مسلسل 720010923A Summary of The Historiography of Ashura A Chronicleپیشینه تاریخ نگارى عاشورا83986038FAهادیعالم زادهاستاد دانشگاه تهرانJournal Article20140619عظمت حادثه کربلا و تإثیرات عمیق و گسترده سیاسى و اجتماعى آن در تاریخ اسلام و بویژه تاریخ تشیع, هر ذهن کنجکاو و علاقه مند به درک و فهم حقایق تاریخى را به شناخت منابع گزارش هاى این رویداد سوق مى دهد; خاصه آن که از دیر باز ادعاى نامکتوب ماندن گزارش هاى تاریخى در اسلام تا نیمه سده دوم هجرى, از سوى خاورشناسان مطرح و شایع گشته است. در این مقاله با معرفى اجمالى کتاب مقتل الحسین(ع) ابومخنف نشان داده ایم که بسیارى از راویان اصلى واقعه عاشورا شاهدان عینى و حاضر در میدان کربلا بوده اند و آن چه در منابع مختلف در این باره به دست ما رسیده از ارزش تاریخى بسیار برخوردار است.دانشگاه باقرالعلوم علیه السلامفصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام2008-64312شماره 3 - پاییز - مسلسل 720010923Shurayh the Judge Biography and Recordشریح قاضى; زندگى نامه و عملکرد991246039FAسید علی اکبرخدایی.Journal Article20140619شریح بن حارث کندى - مشهور به شریح قاضى - از چهره هاى اجتماعى ـ قضایى و تا حدى سیاسى صدر اسلام مى باشد. بنا به نوشته مورخان و نسب شناسان, سراسر تاریخ زندگانى این شخص پر از ابهام و تناقض بوده و همین عامل سبب گشته تا برخى از محققان وى را شخصیتى افسانه اى بپندارند.<br />در این مقاله ضمن رد این پندار و اثبات واقعى بودن این شخصیت, کوشش مى گردد تا زوایاى دیگرى از زندگى او همچون: ایرانى بودن, صحابى یا تابعى بودن وى, دلایل تداوم منصب قضاى او, بررسى اتهام مداخله در امضاى استشهاد نامه علیه حجربن عدى و از همه مهم تر, بررسى درستى یا نادرستى صدور فتوا از جانب او علیه امام حسین(ع) روشن گردد.دانشگاه باقرالعلوم علیه السلامفصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام2008-64312شماره 3 - پاییز - مسلسل 720010923The First Signs of the Hisbah Institution in Muslim Worldاولین نشانه هاى نهاد حسبه در سرزمین هاى اسلامى1251366040FAاحمدبادکوبه هزاوهاستادیار دانشگاه امام صادق (ع)Journal Article20140619نهاد حسبه در تاریخ حکومت مسلمانان از نهادهاى وابسته به تشکیلات قضایى و وظیفه آن نظارت بر امور شهرى و رفتار شهروندان بوده است.<br />آغاز شکل گیرى نهاد حسبه در تاریخ اسلام مورد اختلاف صاحب نظران و مورخان است; برخى تاریخ تشکیل این نهاد را به زمان پیامبر اکرم (ص) و جانشینان وى باز مى گردانند و عده اى دیگر به دوره اموى و عباسى. در این مقاله نگارنده ضمن بیان آراى گوناگون و نقد آن ها., شکل گیرى سازمان حسبه در آغاز خلافت عباسى را به صواب نزدیکتر مى داند.دانشگاه باقرالعلوم علیه السلامفصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام2008-64312شماره 3 - پاییز - مسلسل 720010923"Rashid ad-Din as -Sinan" The Prominent Leader of the Islaili shi i Muslims in Greater Syria in the Crusade Age((راشدالدین سنان)) پیشواى بزرگ اسماعیلیان شام در عصر صلیبى1371686041FAعبد اللهناصریاستادیار کتابخانه ملیJournal Article20140619جنبش اسماعیلیه پویاترین و قوىترین جنبش شیعى در جهان اسلام در قرون میانه بوده است و هنوز هم با رهبرى امام وقت خود آقاخان به طور فعال سازماندهى مى شود. از زمان خلافت فاطمى در آفریقاى شمالى و مصر و امامت نزارى در الموت, اسماعیلیان چالش سیاسى و معنوى بى سابقه اى را با مذهب تسنن و اقتدار و نفوذ حاکمان سلجوقى و خفاى عباسى بروز دادند. بخشى از اسماعیلیان نزارى نیز به رهبرى شیخ الجبل در شام و در تکاپو با صلیبیون و سلسله هاى زنگى و ایوبى دعوت اسماعیلى را تداوم بخشیدند. مقاله حاضر به بررسى زندگى بزرگ ترین و شجاع ترین رهبر اسماعیلى شام در قرن ششم هجرى ـ سیزدهم میلادى ـ به نام راشدالدین سنان اختصاص دارد.دانشگاه باقرالعلوم علیه السلامفصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام2008-64312شماره 3 - پاییز - مسلسل 720010923History and Philosophy of Historyتاریخ و فلسفه تاریخ1691886044FAبرکلیادینسنویسندهنصر اللهصالحیدانشجوى دکترى تاریخ ایران اسلامى ـ دانشگاه تهرانJournal Article20140620نوشتار حاضر به سبک و سیاق مدخل هاى دایره المعارف ها به نحو مختصر اما مفید و جامع به سه مقوله تاریخ, روش شناسى و فلسفه تاریخ پرداخته است. بخش اول به گرایش هاى مختلف در علم تاریخ, ارتباط تاریخ با علوم اجتماعى و انسانى, تإثیر جنگها و انقلاب ها در پیدایش نسل جدیدى از مورخان, هدف و انگیزه مورخ از تاریخ نگارى و وظایف مورخان در امر خطیر تاریخ نگارى و... اختصاص دارد.<br />مولفان درمبحث بعدى ضمن اشاره به شروط لازم در بهره گیرى از منابع به ویژه عنایت به نقد درونى و نقد بیرونى منابع, بر ضرورت روشمند بودن مطالعات تاریخى تإکید ورزیده اند و سپس به مسإله عینیت تاریخى پرداخته و در نهایت به این سوال پاسخ داده اند که آیا مى توان تاریخ نهایى یک دوره را نوشت یا نه ؟<br />در سومین و آخرین بخش مقاله مبحث فلسفه تاریخ و به تعبیر دقیق تر به چهار نحله فلسفه نظرى تاریخ یعنى نحله هاى پوزیتیویستى, ایده آلیستى, مارکسیستى و تاریخى گرى یا مکتب اصالت تاریخ پرداخته شده است و در نهایت مقاله با پرداختن به علت پیدایش فلسفه علم تاریخ از اواسط قرن نوزدهم میلادى خاتمه مى یابد.دانشگاه باقرالعلوم علیه السلامفصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام2008-64312شماره 3 - پاییز - مسلسل 720010923The History of Shiism and the Internetتاریخ تشیع و شبکه جهان پهنا1892006045FAمیر هادیحسینیعضو هیإت علمى دانشگاه تربیت معلمJournal Article20140620<span style="font-family: tahoma; font-size: x-small;"><span style="color: #0000ff;">تاریخ تشیع در اینترنت:<br /> </span>در شماره قبل این فصل نامه, مطلبى با عنوان ((پژوهش ها و منابع مطالعاتى تاریخ اسلام در اینترنت)) ارایه گردید. اینک با انگیزه استمرار جستجو در اینترنت به دنبال یافتن مباحثى در زمینه تاریخ اسلام, مطالبى ارایه مى شود. نگارنده امید دارد که خوانندگان با ارسال دیدگاه و نظرات خود به آدرس پست الکترونیکىac.ir . hoseini@saba.tmu, موجبات تقویت و تکمیل این نوشتار را فراهم آورند.<br /> دراین شماره بر آنیم که به آن دسته از پایگاه هاى اینترنتى که به نحوى در ارتباط با تاریخ تشیع مى باشد, بپردازیم. اما ابتدا لازم است موقعیت خود را در شبکه جهانى اینترنت, مورد بازنگرى قرار دهیم.<br /> متإسفانه هنوز جایگاه شایسته اى براى ارایه تحقیقات پژوهشگران شیعى در زمینه تاریخ اسلام و تشیع در اینترنت وجود ندارد. در حالى که محققین اهل سنت, خیزبلندى را براى معرفى تاریخ اسلام به ویژه تاریخ اوایل عهد اسلام در اینترنت آغاز کرده اند, پژوهشگران شیعى, این کار را با حوصله و کندى پیش مى برند.<br /> البته این نکته را هم بایستى مد نظر داشت که جهان اهل سنت, به دلیل گستردگى حوزه جغرافیایى خود, توان بیشترى را براى راه اندازى پایگاه هاى مربوط به تاریخ اسلام, دارا مى باشد.<br /> در این نوشتار, ابتدا با بررسى پایگاه هاى شیعه اسماعیلى, به سایت هاى شیعه امامیه خواهیم پرداخت.</span>