ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تاریخی گزارشهای شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید دربارۀ امام حسین (ع)
ابن ابی الحدید یکی از بزرگترین و مهمترین شروح نهج البلاغه را نگاشته است. این شرح که حاوی اطلاعات مهم تاریخی است از جمله دربارۀ امام حسین(ع) است شایستۀ بررسی و نقد از زوایای مختلف است. مقالۀ حاضر پس از مروری کوتاه بر روش تاریخی شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید و ویژگیهای آن روایتهای تاریخی این کتاب دربارۀ امام حسین(ع) را در محورهای زیر مورد بررسی قرار داده و حسب نیاز به بررسی تطبیقی آن با دیگر منابع پرداخته است: رویدادهای پیش از امامت امام حسین(ع)، کینه ورزیها نسبت به خاندان امام حسین(ع)، پیش گوییهای مربوط به رویداد کربلا، اظهار نظر در بارۀ جایگاه امام حسین(ع) و جزئیات رویداد کربلا.
https://hiq.bou.ac.ir/article_12409_783cf0f858b105ab34e98f44cb8b7081.pdf
2014-05-22
7
48
امام حسین(ع)
شرح نهج البلاغه
ابن ابی الحدید
روش تاریخی
کربلاء
عاشورا
علی اکبر
فراتی
1
استادیار دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
غالیان دوره امام رضا (ع) و چگونگی برخورد آن حضرت (ع) با آنها
بررسی جریان فکری غلو در زمان امام رضا(ع) (183 ـ 203 ق) و نوع برخورد آن حضرت(ع) با این جریان، موضوع اصلی این مقاله است. بررسی این جریان فکری نشان میدهد پدیده غلو که از دوران امامان قبلی وجود داشت در این دوران در قالب غالیان برجسته و مشهوری چون یونس بن ظبیان و محمد بن فرات و طرح افکار غالیانه دیگری به خصوص از جانب غالیان واقفی (بشیریه) تداوم یافته است. هم چنین در این دوره شاهد بروز عقاید غالیانه تفویض، تشبیه، تناسخ و احادیث غلوآمیز هستیم. امام رضا(ع) در مقام برخورد با این جریان علاوه بر مناظره با افراد سرشناس غالی و نقد صریح آنها، از دوستی و معاشرت با غالیان به شدت نهی نمودند. و در مواجهه با افکار غلوآمیزی مانند تشبیه، تفویض و تناسخ نادرستی آنها را تبیین فرمودند.
https://hiq.bou.ac.ir/article_12410_234a904b5d1baff5fd690c9d73da1015.pdf
2014-05-22
49
92
امام رضا(ع)
غالیان
یونس بن ظبیان
محمد بن فرات
واقفیه
یدالله
حاجی زاده
1
دانش آموختۀ مقطع دکتری تاریخ و تمدن اسلامی دانشگاه معارف اسلامی.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
دلایل تاریخی مخالفت با خلافت منصوص از دیدگاه نقیب ابوجعفر (613ق.)
عوامل مخالفت با نص خلافت از موضوعاتی است که قرنها، ذهن و اندیشه صاحب نظران مسلمان را مشغول ساخته است. بررسی دیدگاههای گوناگون درباره چرایی مخالفتها میتواند بخشهایی ناپیدا از تاریخ را ترسیم کند. نقیب ابوجعفر(613ق.)، عالم و متکلم شیعی، یکی از افرادی است که در این زمینه، اندیشههایی ناب دارد امّا تا کنون آرای او درباره خلافت بررسی نشده است. مجموعه دیدگاههای او را میتوان در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید معتزلی(656ق.) جستوجو کرد. در یک نگاه کلی، مجموعه دلایل مخالفت با خلافت منصوص از دیدگاه او را میتوان در تفاوت بینشها و نگرشهای اهل سنت درباره خلافت، وجود زمینههای مخالفت در زمان حیات پیامبر3 که موجب جرأت مخالفان شده بود، عذر تراشیهایی علیه امیرالمؤمنین حضرت علی1 و نوع نگاه به شخصیت آن حضرت و نیز ابوبکر ترسیم کرد.
https://hiq.bou.ac.ir/article_12411_23f8c0cd150d495336e9e52722b9d230.pdf
2014-05-22
93
134
امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب
خلافت
مشروعیت خلافت
نقیب ابوجعفر
شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید
ناهید
طیبی
tayyebi110@yahoo.com
1
دانش آموخته حوزه علمیه قم و مدرّس جامعه الزهرا
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
زمینهها و موانع برگزاری حج از سوی ایران و عثمانی در دوره صفویه
دین و ارکان آن، منشأ بسیاری از تحولات مهم در جامعه اسلامی است. یکی از عبادات مهم در اسلام، فریضه حج با هدف توحید، اتحاد و وحدت مسلمانان است که دارای پیامدهای وسیع اجتماعی است. در دوره صفویه، سرزمین مکه در سیطره عثمانیان سنی مذهب بود و ایرانیان شیعی هر سال برای انجام حج باید از قلمرو عثمانی عبور میکردند. در این دوران، اختلاف دولت عثمانی با دولت صفوی، حج را به عرصه اختلاف میان شیعه و سنی تبدیل کرده بود. مسائل سیاسی، مذهبی، فرهنگی، امنیتی و اقتصادی که میان دولت عثمانی و صفوی وجود داشت، انجام حج به وسیله ایرانیان شیعی را با دشواریهایی روبهرو میکرد و گاهی حج از سوی دولتها محدود و یا ممنوع میشد. هدف مقاله حاضر، بررسی چگونگی انجام فریضه حج در پرتو روابط ایران و عثمانی است. در این مقاله به این پرسش پاسخ داده میشود که آیا اختلاف میان این دو دولت اسلامی بر موضوع حج تأثیرگذار بوده است یا فریضه حج ورای کشمکشهای سیاسی و مذهبی انجام میگردیده است؟
https://hiq.bou.ac.ir/article_12412_fb3c432d91f415d5eab163c8c4abac76.pdf
2014-05-22
135
170
مکه
حج
حرمین شریفین
صفویه
عثمانی
حسن
زندیه
zandiyehh@yahoo.com
1
عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران.
AUTHOR
معصومه
کامگار
2
دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ اسلام
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
سبک زندگی زن ایرانی از نگاه سفرنامه نویسان غیر ایرانی عصر صفوی
سبک زندگی به مجموعهای از انتخابها گفته میشود که فرد آنها را بهکار میگیرد تا نیازهای جاری خود را برآورد و روایت خاصی را که وی برای هویت شخصی خود برگزیده است در برابر دیگران مجسم سازد. این مقاله میکوشد با گزینش برخی از مؤلفههای شکل دهنده سبک زندگی و واکاوی این مؤلفهها در آثار ایران گردان عصر صفوی، سبک زندگی بانوی ایرانی را از میان نوشتههای این سفرنامهنویسان شناسایی نماید. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که زنان ایرانی در آن دوران، ضمن حفظ حس زنانگی خود به ویژه در نوع پوشش و نیز حضور مؤثر در جامعه، حریم امن خویش را پاس میداشتند و مردان نیز مجبور به رعایت آن بودند.
https://hiq.bou.ac.ir/article_12417_97e966efe72bbe1975cba09b3a2a50f6.pdf
2014-05-22
171
206
سبک زندگی
زن
سفرنامه
صفویه
هویت
حسین
قاضی خانی
hu.ghazy@gmail.com
1
دانشجوی دکتری تاریخ تشیع جامعه المصطفی العالمیه
LEAD_AUTHOR
محمدرضا
بارانی
2
استادیار دانشگاه الزهرا
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی بن مایه های تاریخی نمایش مذهبی در ایران
نمایش مذهبی یکی از مؤلفههای فرهنگی دیرینه تاریخ ایران است. در فرهنگ تشیع، نمایش مذهبی یا به عبارت مصطلح آن، تعزیه به عنوان یکی از مراسم عزاداری برای شهادت سیدالشهدا ابی عبدالله الحسین(ع) شناخته میشود. پس از شهادت مظلومانه امام حسین(ع)، مسلمانان به خصوص شیعیان با برپا کردن مراسم سوگواری برای زنده نگه داشتن فلسفه قیام امام حسین(ع) کوشیدهاند. در این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانهای، قدمت نمایش مذهبی در ایران، تاریخ پیدایش تعزیه در ایران و چگونگی کاربری تکیهها و حسینیهها در ایّام سوگواری بررسی میشود.
https://hiq.bou.ac.ir/article_12419_74461a4949f47ade659c90cc4c27e93a.pdf
2014-05-22
207
228
تشیع
سوگواری
تعزیه
تکیه
حسینیه
مصطفی
پیرمرادیان
mostafapirmoradian@yahoo.com
1
استادیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان.
AUTHOR
سمیه
بختیاری
sbakhtiari88@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی ـ دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیرات مذهبی حکومت امپراتوری عثمانی بر قبرس
عثمانیها (687-1343هـ.ق/1288-1924م) یکی از قبایل ترک غز بودند که به خدمت سلجوقیان روم درآمدند و یک امیرنشین در آسیای صغیر تأسیس کردند. این امیرنشین از آغاز قرن هشتم هجری قمری/ چهاردهم میلادی گسترش یافت و به مرور به امپراتوری بزرگی تبدیل شد که بسیاری از سرزمینهای قارههای آسیا، اروپا و آفریقا را در برمیگرفت. عثمانیها در دوران حکومت سلطان سلیم دوم به قبرس لشکر کشیدند. این لشکرکشی حدود سه قرن حکومت مسلمانان را بر این سرزمین به دنبال داشت. حکومت عثمانی، تأثیرات مهمی در جنبههای سیاسی، اقتصادی و مذهبی بر جامعه قبرس گذاشت. این پژوهش به تأثیرات مذهبی حضور عثمانی در قبرس میپردازد. به نظر میرسد ورود عثمانیها به قبرس از نظر مذهبی، مسیحیان ارتودکس را از سلطه کلیسای کاتولیک خارج ساخت و با اسکان مسلمانان در قبرس و پذیرش اسلام به وسیله گروهی از مسیحیان جزیره، عنصر ثابت مذهبی به قبرس وارد شد. به طوری که امروزه مسلمانان، پس از مسیحیان ارتودکس بزرگترین گروه مذهبی قبرس را تشکیل میدهند.
https://hiq.bou.ac.ir/article_12421_d9ec0d79bdc37b375bfeaa6f56a9d50e.pdf
2014-05-22
229
256
قبرس
امپراتوری عثمانی
مسیحیان ارتودکس
مسلمانان قبرس
تغییر دین
آمنه
باقری
iran.bagheri@gmail.com
1
دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
LEAD_AUTHOR
طاهره
عظیم زاده
2
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد.
AUTHOR