ORIGINAL_ARTICLE
برخوردهاى مسالمت آمیز پیامبر(ص) با یهود
درباره صلح نامه پیامبر(ص) و یهود مدینه هر چه سخن گفته مى شود منحصر به پیمانى است که به ((موادعه یهود)) شهرت یافته است. لیکن در این مقاله قرار داد دیگرى که تنها در کتاب ((اعلام الورى)) آمده است به عنوان پیمان اصلى میان پیامبر(ص) و یهود معرفى مى گردد و دلایل و شواهدى بر درستى آن متن ارائه مى شود. هم چنین این نتیجه به دست آمده که پیمان نامه مشهور, مربوط به یهودیان انصار است و به علاوه, آن مجموعه اى از چند قرارداد است نه یک قرارداد. بخش دوم این نوشتار به بررسى یکى از سریه هاى زمان پیامبر(ص) پرداخته و چنین نتیجه گرفته است که این حرکت برخلاف آن چه شهرت یافته سریه نیست, بلکه حرکتى سیاسى است که از سوى رسول خدا(ص) به منظور صلح با یهود خیبر انجام شده است. هر چند پایان این حرکت به درگیرى کشیده شده است.
https://hiq.bou.ac.ir/article_5969_9bbc4df4793cee9b1d4abe90a94f14fa.pdf
2000-06-21
7
27
مصطفی
صادقی
1
.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
فتوح در اسلام فتح تغلبى, فتح قلوب
این مقاله از دو نگاه به موضوع فتوح, در دو شکل تغلبى و قلوب آن مى پردازد. ابتدا با ورود اجمالى به پیشامد رده که زمینه ساز فتوح راشدى است و بیان مشکل حضور سرداران فاتح از بنو مخزوم در مدینه, به ماهیت اصناف چهارگانه امت اسلامى بعد از پیامبر خدا (ص) به عنوان عوامل برپادارنده جریان فتوح پرداخته, و به تعریف و نقش هر یک در ساز و کار امت اشاره مى کند. پس از آن به دو عنصر مقوم در هر دو شیوه از فتوح, یعنى اعرابى و عربى از زاویه نقش آفرینى پرداخته و با این فرض که حرکت هجرت, مدنیت و تعرب که مبین دو قطب از حضارت و بداوت است, درباره دستاوردهاى فتح تغلبى و فتح قلوب, سخن به میان مىآورد. برخورد احتیاط آمیز فقیهان حجاز و عراق با فتوح راشدون و تعاقب تاریخى آن و مخالفت صریح این فقیهان با گسترش اسلام در سرزمین هاى دارالحرب به سبک فتح اول در دو عصر اموى و عباسى, دامنه اى دیگر از موضوع بحث حاضر است. چهره شناسى هرم فتح اول با هیئت قبایلى و ذهنیت اعرابى, و تعلیل و تسبیب آن از زبان فرماندهان, در وجه مقایسه با فتح دوم, این امر را روشن مى کند که فتح قلوب یا اقناعى, هم با فطرت ابلاغ دینى و کرامت انسانى سازگارتر است و هم امواج انسانى آن پایدارتر و دستاوردهاى تمدنى و معرفتى آن بارزتر مى باشد.
https://hiq.bou.ac.ir/article_5970_04b9cb6e40f8515d3c3903bf67cbed7a.pdf
2000-06-21
28
49
صادق
آئینه وند
1
.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
درآمدى بر صلح نامه هاى مسلمانان با ایرانیان در آغاز فتح ایران
بررسى قراردادهاى خارجى میان دولت ها و ملت ها به ویژه اگر در آستانه بروز تحولى عظیم در سرنوشت آن ها باشد, مى تواند بسیارى از حقایق پنهان تاریخى را روشن سازد. در این راستا بررسى صلح نامه هاى مسلمانان با ایرانیان در آغاز فتح ایران واقعیت هاى فراوانى را در جوانب مختلف سیاسى, فرهنگى, اعتقادى, اقتصادى و اخلاقى طرفین قرارداد فراروى ما قرار مى دهد, علاوه بر آن که مى تواند محقق تاریخى را در تحلیل مسائل مهمى همچون علل پیروزى مسلمانان و پیشرفت اسلام و نیز جغرافیاى پیشرفت یارى رساند. مقاله حاضر با مورد توجه قراردادن اهداف فوق, به جمعآورى متون صلح نامه ها پرداخته و مناطق و شهرهایى را بررسى مى کند که از میان چهار ناحیه بزرگ ایران آن زمان یعنى کور عراق, کور فارس و اهواز, کور جبل و کور خراسان, با انعقاد صلح نامه گشوده شده است.
https://hiq.bou.ac.ir/article_5971_21209758c17f5cc9c7f5282023d8c88e.pdf
2000-06-21
50
119
نعمت الله
صفری فروشانی
nsafari8@gmail.com
1
استادیار جامعه المصطفی العلمیه گروه تاریخ اسلام
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تاریخ نگاران عرب و فتنه کبرا (قسمت دوم)
مقاله حاضر که ترجمه فصل اول از کتاب ((المورخون العرب و الفتنه الکبرى)) مى باشد به بحث و بررسى بحرانى مى پردازد که در پایان خلافت عثمان, امت اسلامى را فرا گرفت. قسمت اول مقاله به شرح حال, مستندات روایى, راویان و تحلیل مواضع فکرى دو تن از تاریخ نگاران قرن دوم و سوم قمرى به نام هاى بلاذرى و یعقوبى اختصاص داشت که در شماره قبل به چاپ رسید. اینک قسمت دوم مقاله به موضوع فوق از دیدگاه دو تن دیگر از مورخان اسلامى یعنى صاحب ((الامامه و السیاسه)) و طبرى مى پردازد.
https://hiq.bou.ac.ir/article_5972_3111d4c6b08039ddcf3a533574668faa.pdf
2000-06-21
120
156
عدنان
محمد ملحم
1
نویسنده
AUTHOR
سید عباس
قدیمی نژاد
2
مترجم
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
خوارج در ایران
وارج یکى از جریان هاى موثر در تحرکات دنیاى اسلام در قرون اولیه محسوب مى شوند که به دلایل مختلف سیاسى, مذهبى, در نخستین نیمه قرن اول ظهور کردند و با پراکنده شدن شعب گوناگون آنان در نقاط مختلف قلمرو اسلامى, هوادارانى از میان غیر عرب یافتند. به پشتوانه این نیروهاى جدید بود که حدود سه قرن چهره نظامى خود را حفظ نمودند و قیام هاى گسترده اى را علیه خلفاى اموى - عباسى ترتیب دادند. با این حال, خوارج به رغم تلاش هاى مداوم در متزلزل ساختن بنیان هاى این دو سلسله, هیچ گاه به عنوان آلترناتیو - جانشین احتمالى - امویان یا عباسیان مطرح نشدند. از جمله مناطقى که از کانون هاى دیرپاى خوارج شد, مناطق جنوب شرقى ایران (سیستان بزرگ) بود. در مقاله حاضر ضمن توصیف کلیاتى درباره خوارج به بررسى فراگرد نفوذ و استقرار خوارج در ایران پرداخته و برخى نتایج ناشى از آن را یاد آور مى شویم.
https://hiq.bou.ac.ir/article_5973_4b095e65b0818d76766bd43bbb5e6354.pdf
2000-06-21
157
174
حسین
مفتخری
1
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم تهران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اوضاع دینى, فرهنگى و اجتماعى سده ششم هجرى به گزارش ابن جوزى (511 - 597ق)
این مقاله بر پایه گزارش هایى که ابن جوزى, مورخ, فقیه و واعظ بزرگ حنبلى در آثار متعدد خود آورده است ـ و از این حیث در میان دانشمندان اسلامى بى نظیر مى باشد ـ تصویرى نسبتا روشن از اوضاع دینى, فرهنگى و اجتماعى خلافت عباسیان در سده ششم قمرى در بغداد به دست مى دهد. ابن جوزى که تقریبا سراسر سده ششم را در بغداد سپرى کرده, گزارش هاى باارزشى را ارائه مى کند, زیرا وى از نزدیک یا شاهد رویدادهاى گوناگون روزگار شش تن از خلفاى عباسى بوده و یا خود در آن رویدادها سهم و نقش داشته است; هرچند که خواننده صاحب نظر ـ با توجه به شناختى که از شخصیت دینى, علمى و سیاسى وى در همین مقاله به دست مىآورد ـ نباید از القائات فرقه اى او غافل بماند.
https://hiq.bou.ac.ir/article_5974_b4f10a345c83a794d9aa2ac7bee9eb25.pdf
2000-06-21
175
191
هادی
عالم زاده
1
.
LEAD_AUTHOR