%0 Journal Article %T تجدید حیات فکرى، فرهنگى معتزله در قرن چهارم هجرى‏ %J فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام %I دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام %Z 2008-6431 %A مفتخری, حسین %A فتح قبادپور, علی %D 2004 %\ 12/21/2004 %V 5 %N شماره 4 - زمستان - مسلسل 20 %P 63-98 %! تجدید حیات فکرى، فرهنگى معتزله در قرن چهارم هجرى‏ %K معتزله %K ابوعلى جبّائى %K ابوهاشم جبّائى %K قاضى عبدالجبار همدانى %K صاحب بن عباد طالقانى %K رى %K آل بویه %R %X جریان فکرى معتزله به مدت سى سال (در عهد مأمون، معتصم و واثق) مورد توجّه خلفاى عباسى بود. در سال 232هجرى متوکّل به خلافت رسید و اهل حدیث بر امور مسلط شدند و به آزار و اذیت معتزله و مخالفان خود پرداختند. هر چند معتزله نفوذ خود را در دربار عباسى از دست دادند، ولى در قرن چهارم در دستگاه حکومتى آل بویه شخصیت‏هاى مهمى از معتزله ظهور کردند که هر کدام نقش مؤثرى در پیش برد این مکتب ایفا نمودند. این دوره از نظر تدوین آثار، مهم‏ترین دوره فرهنگى معتزله به شمار مى‏رود. صاحب بن عباد طالقانى یکى از چهره‏هاى سیاسى آل بویه که معتزلى مسلک بود، نقش به سزایى در ترویج آراء و عقاید معتزله ایفا نمود. وى که وزیر دو تن از امراى بویهى (مؤیدالدوله و فخرالدوله) بود، قاضى عبدالجبار همدانى را به رى فرا خواند و وى را منصب قاضى‏القضاتى داد که عامل مؤثرى در گسترش آراء و عقاید معتزله به شمار آمد. در مقاله‏ى حاضر ضمن معرفى تنى چند از مشاهیر معتزله در قرن چهارم هجرى نقش اساسى ایشان در تجدید حیات فکرى، فرهنگى معتزله را مورد بررسى قرار خواهیم داد. %U https://hiq.bou.ac.ir/article_8023_4d47eafd42128c03c06259f81481ca68.pdf