per
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام
2008-6431
2783-414X
2008-12-21
9
شماره 3 و 4 - پاییز و زمستان 87 - مسلسل 35 و 36
7
44
5636
Research Paper
انقلاب مشروطه در ایران و نقش امپراتوری عثمانی
txt
مقصود رنجبر
1
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم
در روند انقلاب مشروطه در ایران، عوامل داخلی و خارجی فراوانی نقش داشته است. این مقاله در پی بررسی نقش امپراتوری عثمانی در تحولات مشروطهخواهی ایران است. امپراتوری عثمانی هم در زمینهسازی فکری انقلاب مشروطه در ایران اثر گذار بود و هم در فرایند وقوع آن از طرق مختلف نقش آفرینی کرد. بخشی از این اثر گذاری به مقدّم بودن این دولت در امر اصلاحات سیاسی و اجتماعی باز میگردد که موجب تبعیت اصلاح طلبان ایران از تحولات آن دولت میشد. بخشی دیگر به تعاملات و رقابتهای دایمی دو دولت و بخشی از آن هم به حضور پررنگ ایرانیان از اصناف و طبقات مختلف در امپراتوری عثمانی باز میگردد که بالطبع موجب تأثرپذیری آنان از تحولات آن سرزمین میشد.
https://hiq.bou.ac.ir/article_5636_92ae5415592dde217f3297b918aaba86.pdf
انقلاب مشروطه
اصلاحات عثمانی
ایران و عثمانی
per
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام
2008-6431
2783-414X
2008-12-21
9
شماره 3 و 4 - پاییز و زمستان 87 - مسلسل 35 و 36
45
61
5638
Research Paper
دهقانان در ایران دوره اسلامی
txt
شهربانو دلبری
1
استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل مسلمان دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
گروههای مختلف اجتماع نقشهای متنوعی را در حفظ دستاوردهای فرهنگی، مذهبی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و مانند آن ایفا میکنند. دهقانان (دیهکانان) از طبقات برتر و با شرافت و اصالت در ایران پیش و پس از اسلام به شمار میروند که از احترام و ارج و قرب خاصی نزد مردم و دولتها برخوردار بودند. آنان در نهایت سعه صدر و بزرگ منشی سعی میکردند تا فرهنگ ایرانی همواره پایدار بماند. در واقع دهقانان علاوه بر سهم بسیار در حفظ فرهنگ ایران، خود نیز از جمله کوشاترین افراد در پیشرفت و شکوفایی فرهنگ و تمدن ایران بودند.
https://hiq.bou.ac.ir/article_5638_35338fc4df23e79f46e50dcb988de202.pdf
ایران
فرهنگ
تمدن
دهقانان
اسلام
per
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام
2008-6431
2783-414X
2008-12-21
9
شماره 3 و 4 - پاییز و زمستان 87 - مسلسل 35 و 36
63
82
5639
Research Paper
الحمرا نمود هنر و معماری بنی نصر
txt
محمد علی چلونگر
1
علی اکبر عباسی
aa_abbasi_z@yahoo.com
2
عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان
دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه اصفهان
هنر یکی از شاخههای تمدن اسلامی است که همپای دیگر شاخهها رشد یافت و در مظاهر گوناگون تجلی یافت. گرچه هنر به ویژه هنر معماری دورة اسلامی ریشههایی در هنر پیش از اسلام و اقتباسهایی از آن داشت، اما ذوق تلفیق و ابداعات مسلمانان هم در آن کم نیست. مجموعه ابنیه الحمرا مهمترین نمونه رشد هنر اسلامی در مغرب اسپانیا است که خود شاخهای از هنر اسلامی در غربیترین منطقه از قلمرو حکومتی مسلمانان در عهد بنی نصر میباشد. در این مقاله ضمن تبیین موقعیت دولت بنی نصر و معرفی قسمتهای مختلف الحمرا، ویژگیهای هنر و معماری و تأثیرات و نمود دین در ساختمان بنا و دلایل بقای آن بررسی شده است.
https://hiq.bou.ac.ir/article_5639_7db261324694b159fcd4938a5c10e502.pdf
بنی نصر
الحمرا
دژ
قصر
مقرنس کاری
طرحها و الگوهای اسلامی
per
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام
2008-6431
2783-414X
2008-12-21
9
شماره 3 و 4 - پاییز و زمستان 87 - مسلسل 35 و 36
83
110
5640
Research Paper
علل لشکرکشی مسلمانان به هند در قرون اولیه اسلامی
txt
یاسمن یاری
1
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز
پرسش محوری مقالة حاضر این است که علل حمله مسلمانان به هند چه بود؟ آیا این لشکرکشی تنها در جهت گسترش اسلام و انجام وظیفه جهاد با کافران صورت گرفته است یا اهدافی چون رسیدن به ثروت این سرزمین و یا تسلط بر نقاط استراتژیک آن در زمینه تجارت و مانند آن عامل این لشکرکشیها بوده است؟ در این تحقیق، شرایط جغرافیایی هند، موقعیت هند در دوران مقارن با حملات مسلمانان به این سرزمین و نیز چگونگی این حملات در دو مرحله در قرن اول هجری و سپس در زمان غزنویان، بررسی شده است. در تمام این مراحل مواردی چون غزو با کافران، گسترش دین اسلام و حمایت از مسلمانان ساکن آن سرزمین، به عنوان انگیزة این حملات مطرح شده است، اما نمیتوان از نقش آفرینی عواملی همچون قدرت طلبی، کشور گشایی و دست یافتن به ثروت بیکران این سرزمین افسانهای چشم پوشید.
https://hiq.bou.ac.ir/article_5640_b1720898feb60f0358c0859a310138bb.pdf
جهاد
لشکرکشیهای مسلمانان
غزنویان
ثروت هند
هندوستان
per
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام
2008-6431
2783-414X
2008-12-21
9
شماره 3 و 4 - پاییز و زمستان 87 - مسلسل 35 و 36
111
130
5641
Research Paper
خواجه نصیرالدین طوسی و فتح بغداد
txt
راضیه صالحی
1
محمد حسن ادریس
2
کارشناسی ارشد ادبیات
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان
سیل خروشان قتل و غارت مغولان از آسیای میانه تا ایران را در کام خود فرو برد و حتی شهر بغداد را به آتش و غارت و بیداد خود سوزاند. عدهای از نویسندگان شیعه و سنی باعث حادثه خونین بغداد را خواجه نصیرالدین طوسی میدانند؛ شیعیان هدف خواجه را از این کار، گامی به سود جهان اسلام، و سنیان نابودی اسلام میدانند. خواجه نصیرالدین طوسی اندیشمندی بلند مرتبه است که مقام مهم اداری وی در دستگاه مغولان و هماهنگی او با حمله هلاکو خان به بغداد از یک سو، فعالیتهای گسترده او در زمینههای علمی و فنی و نجومی از سوی دیگر موضعی جدالانگیز را درباره او پدید آورده است. به نظر میرسد که طوسی هم از سوی ممدوحان خود و هم از طرف منتقدانش تا حدودی مورد قضاوت نادرست قرار گرفته است. در این نوشتار به میزان نقش یا عدم نقش خواجه نصیرالدین طوسی در یورش مغولان به بغداد پرداخته است.
https://hiq.bou.ac.ir/article_5641_b8f6fd32857499837f55c9a70d8dfe9c.pdf
خواجه نصیرالدین طوسی
مغول
هلاکو
بغداد
یورش
per
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام
2008-6431
2783-414X
2008-12-21
9
شماره 3 و 4 - پاییز و زمستان 87 - مسلسل 35 و 36
131
147
5642
Research Paper
زمینه های تاریخی نگارش «الاحکام السلطانیه» از سوی ابن فرّاء
txt
نبی الله باقری زاد گنجی
1
کارشناسی ارشد تاریخ اسلام دانشگاه تربیت معلم تهران
حسین بن فرّاء معروف به ابویعلی، از اساتید مکتب حنبلی در بغداد در اواخر خلافت القادر و القائم بود. پدر ابن فرّاء حنفی مذهب بود، اما بعد از مرگ پدرش تحت هدایت فقه حنبلی تربیت یافت و به این مذهب گروید. در زمان ابن فرّاء، آل بویه بر بغداد تسلط داشت و حتی القادر تنها با کوشش بهاءالدوله بویهی به خلافت رسید. در این دوره موقعیت و جایگاه خلافت به سبب تسلط آل بویه بر بغداد متزلزل شده بود، اما در زمان القادر و القائم اندکی بهبود یافت. شاید به همین علت القادر تصمیم گرفت تا با دعوت از برجستگان مذاهب فقهی اهل سنت، آنان را به تدوین فقه تشویق کند. از طرفی نهاد خلافت در رویارویی با نهاد سلطنت ضعیف شد. در چنین شرایطی ابن فرّاء کتابی در باره حکومت و تقویت خلافت نوشت. او در این کتاب سعی کرد نظریاتی در باره خلافت، وزارت و امامت ارائه کند و رابطه نهادهای وزارت و امارت را با خلافت خاطر نشان سازد تا شاید از این طریق بتواند نهاد خلافت را تقویت کند.
https://hiq.bou.ac.ir/article_5642_bdec1e90da6539b001d3d2165142f828.pdf
ابن فرّاء
ماوردی
امامت
خلافت
per
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام
2008-6431
2783-414X
2008-12-21
9
شماره 3 و 4 - پاییز و زمستان 87 - مسلسل 35 و 36
149
170
5643
Research Paper
بررسی و نقد مدخل[امام] حسن عسکری(ع) دائرة المعارف اسلام (EI2)
txt
عباس احمد وند
a.ahmadwand@gmail.com
1
سعید طاوسی مسرور
2
استادیار دانشگاه زنجان
دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ تشیع دانشگاه امام صادق
دائرة المعارف اسلام اصلیترین منبع اسلام شناسی در مغرب زمین شناخته میشود؛ اما مقالات این مجموعه و تصویر ارائه شده از اسلام در آن نیازمند نقد و بررسی است. در این مقاله ضمن آشنایی با ژوزف الیاش و آثار او، به بررسی و نقد مدخل [امام] حسن عسکری(ع)، تنها مقاله وی در دائرة المعارف اسلام میپردازیم.
https://hiq.bou.ac.ir/article_5643_4710012bf4bde4f4ee0a1415773be49b.pdf
امام حسن عسکری(ع)
ژوزف الیاش
دائرة المعارف اسلام
per
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام
2008-6431
2783-414X
2008-12-21
9
شماره 3 و 4 - پاییز و زمستان 87 - مسلسل 35 و 36
171
200
5644
Research Paper
کتاب شناسی تاریخ بیهقی
txt
محمد رضا ابن رسول
1
نفیسه رئیسی
2
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان، گروه زبان و ادبیات عرب
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی
کتابشناسی حاضر 270 کتاب، مقاله و پایاننامه با موضوع تاریخ بیهقی را در بر دارد. این مقاله از منظر حوزههایی چون تاریخ، تاریخ نگاری، جغرافیا، جامعه شناسی، فرهنگ، فلسفه، اخلاق، سیاست، لغت، نسخهشناسی، نگارش، زبانشناسی، دستور زبان و شرح متون به تاریخ بیهقی میپردازد. از سوی دیگر در آن سعی شده است تصحیحها، شروح و چاپهای گوناگون بیهقی و نیز ترجمههای عربی، انگلیسی و روسی آن معرفی گردد. همچنین نسخههای بریل و صوتی موجود شناسانده شده است. گستره و تنوع مدخلها میتواند در گشودن افقهایی نو در مواجهه با منابع تاریخی برای دانشپژوهان حوزة تاریخ سودمند باشد.
https://hiq.bou.ac.ir/article_5644_282e2afae2fce312124f13bb33284196.pdf
کتابشناسی
تاریخ بیهقی
ابوالفضل بیهقی
تاریخ نگاری
فرهنگ اسلامی
تاریخ اسلامی
زبان و ادبیات فارسی
per
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام
2008-6431
2783-414X
2008-12-21
9
شماره 3 و 4 - پاییز و زمستان 87 - مسلسل 35 و 36
201
228
5645
Research Paper
علویان ترکیه و علویان سوریه؛ (شباهت ها و تفاوت ها)
txt
عباس برومند اعلم
1
دانشجوی دکتری تاریخ اسلام
آیا تغییر ساختاری در تاریخ علویان ترکیه و علویان سوریه رخ داده است؟ این پرسشی است که در این مقاله بر آن متمرکز میشویم تا شباهتها و تفاوتهای این دو گروه را تحلیل کنیم.
از اوایل قرن بیستم تبعیضهای قدیم در دوره امپراتوری عثمانی علیه این دو گروه اقلیت پایان یافت و سیاست کمال آتاتورک در ترکیه و نیز فرانسه در سوریه، درها را به روی علویان در این دو جامعه گشود، به گونهای که هر یک توانستند آثار پایداری بر جوامع خود بگذارند. تأثیرات سیاسی این دو گروه در خلال هفتاد سال اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته است. تغییر شرایط اقتصادی و اجتماعی مستلزم برجسته شدن درک موقعیتهای جدید آنان بود، به طوری که این تغییرات پاسخی محسوب میشد به گسترش و توسعه جوامع آنها نسبت به دیگر گروهها در ترکیه و سوریه؛ عواملی که هم ایجابی و هم سلبی بود.
https://hiq.bou.ac.ir/article_5645_9a4f683af71c8a7b9e53c92b00789622.pdf
علویان سوریه
علویان ترکیه
هویت فرهنگی
نو اصلاحگرا